De vreugde van God in zijn schepping

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Huidige versie van 8 jan 2021 om 19:52

Psalmen 104:31

De luister van de HEER moge eeuwig duren, laat de HEER zich verheugen in zijn werken.¹

In onze eerste boodschap binnen deze serie over de vreugde van God zagen we dat God vreugde heeft in zijn Zoon. Voor alle eeuwigheid is God uitbundig blij geweest met de broederschap van de Drie-eenheid. Hij werd overspoeld met tevredenheid toen hij uitkeek over het eindeloos panorama van zijn eigen perfectie die werd gereflecteerd in de uitstraling van zijn Zoons gezicht.

Dan zien we dat een van de lessen te trekken uit deze goddelijke blijdschap is dat God compleet is in zichzelf. Hij heeft geen tekortkomingen. Daarom kan hij niet worden omgekocht met iets wat hij begeert of worden afgeperst met een verborgen zwakke punt of worden gedwongen door een superieure macht. Dus alles wat hij doet, doet hij niet onder dwang maar in overeenstemming met zijn welbehagen. Hij is vrij en schept vreugde in alles wat hij doet.

Vandaag zoomen we in op een van de meest verbazingwekkende dingen die God heeft gedaan: hij heeft het universum gecreëerd, en dat is me toch een universum! En er zijn twee vragen die ik wil proberen te beantwoorden:

1. Heeft God vreugde in zijn schepping?

2. En als dat zo is, waarom dan?

1. Heeft God vreugde in zijn schepping?

De eerste vraag zou ik beantwoorden met een daverende “Ja!” God heeft vreugde in zijn schepping.

De getuigenis van Genesis 1

Hoe weten we dat? Genesis 1 beschrijft voor ons niet alleen het feit van een geordende schepping door God maar ook Gods reactie op zijn schepping. Vijf keer, weet u nog, doet God als het ware een stapje terug om de balans van zijn schepping op te maken. Elke keer luidt de tekst “En God zag dat het goed was” (verzen 4, 12, 18, 21, 25). En toen alles was afgerond en man en vrouw gecreëerd waren als zijn evenbeeld, staat er: ”God keek naar alles wat hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was.”

Dit vat ik op als dat God genoegen schiep in zijn werk. Toen hij er naar keek, bracht het hem vreugde. Hij was tevreden en blij met zijn creatieve prestatie.

De getuigenis van Psalm 104

De tekst van vandaag, Psalm 104, is een lied om de vreugde van God in zijn schepping tot uitdrukking te brengen. De belangrijkste vers voor ons is vers 31:

De luister van de HEER moge eeuwig duren, laat de HEER zich verheugen in zijn werken.

Dit is niet een gebed voor iets wat mogelijk niet gebeurt. De psalmschrijver bedoelt niet: “O, ik hoop dat God zich verheugt in zijn werken maar ik ben er niet zeker van dat hij dat zal zijn.” Als dat de bedoeling zou zijn, zou de eerste regel van de vers dezelfde strekking hebben: “O, ik hoop dat Gods luister voor altijd zal duren maar ik weet niet zeker of dat zo zal zijn.”

Dat is zeker niet wat er bedoeld wordt. De rotsvaste overtuiging van de hele Bijbel is dat de glorie van de Heer niet alleen voor altijd zal zijn maar dat het de hele aarde zal vervullen zoals de zee vol water is (Numeri 14:21; Habakuk 2:14).

De psalmschrijver bidt niet om een onzeker voorval mogelijk te laten plaatsvinden. Hij verheugt zich op een zekerheid die gaat gebeuren. Er zit geen twijfel achter de uitroep, “De luister van de HEER moge eeuwig duren!” En er zit geen twijfel achter de uitroep: “Laat de HEER zich verheugen in zijn werken!”

Dus het antwoord op de eerste vraag is JA! God heeft vreugde in zijn schepping. Hij schept genoegen in het werk van zijn handen.

Waarom het belangrijk is om de vervolgvraag te stellen

De vraag is nu, WAAROM? Er zijn twee redenen waarom deze vraag belangrijk is voor mij.

1. De eerste is dat ik me verplicht voel om uit te leggen waarom deze vreugde die God in zijn schepping heeft, geen afgoderij betreft.

Waarom is deze vreugde die God in de schepping heeft, niet een ontering voor de Zoon van God? Waarom hoeft de Zoon niet jaloers te zijn? Zou de Vader echt zijn passie moeten delen met de wereld? Zou hij helemaal tevreden moeten zijn met de schoonheid van zijn eigen perfectie zoals die naar hem wordt weerspiegeld in de persoon van zijn Zoon?

2. De andere reden om te vragen waarom God vreugde heeft in zijn schepping is dat we dat moeten weten voordat de vreugde op zich ons veel over Gods karakter kan verraden.

Twee mensen kunnen hetzelfde begeren om verschillende redenen waarvan de ene eerbaar is en de andere pervers.

2. Waarom schept God vreugde in zijn schepping?

Dus laten we ten minste om deze twee redenen de vraag beantwoorden waarom God vreugde schept in zijn schepping. Ik zal proberen het te vatten in vijf stellingen die gebaseerd zijn op deze psalm en enkele andere delen van de Heilige Schrift.

Deze stellingen over waarom God zich verheugt in zijn schepping zijn niet echt afzonderlijke redenen omdat ze elkaar enigszins overlappen. Maar ze geven elk op verschillende wijze de basisreden weer. Dus laten we beginnen met de basisreden die volgens mij juist hier in vers 31 zit.

De luister van de HEER moge eeuwig duren, laat de HEER zich verheugen in zijn werken.

Wat dit mij suggereert is dat het plezier dat God in zijn werken heeft, komt door het feit dat deze een weerspiegeling zijn van zijn luister. Met andere woorden, ik denk dat de twee helften van dit vers met elkaar verbonden zijn op de volgende wijze: “Zolang de luister van de Heer voortduurt in zijn werken, zal God met zekerheid plezier hebben in zijn werken.” Of je zou kunnen zeggen, “Moge de glorie van de Heer eeuwig duren zodat de Heer zich verheugt in zijn werken.” Dus mijn eerste en meest basale stelling luidt …

1. God verheugt zich in zijn werken omdat zijn werken een weerspiegeling zijn van zijn luister.

Dit is wat Psalm 19 zeer duidelijk maakt:

De hemel verhaalt van Gods majesteit, het uitspansel roemt het werk van zijn handen.

Dus de meest basale reden dat God zich verheugt in zijn schepping is dat hij in de schepping de reflectie ziet van zijn eigen luister en daarom is hij niet een afgodendienaar als hij zich verheugt in zijn eigen werk.

Maar hoe zit het met de Zoon van God? Betekent dit dat de schepping concurreert met de Zoon om de liefde van de Vader? Vergeet niet, er is geschreven dat in de Zoon ook Gods luister schittert (Hebreeën 1:3). Schept God deels genoegen in zijn Zoon en deels in zijn schepping? Ontneemt de schepping de Zoon iets van Vader’s vreugde? Zou de Zoon jaloers op de schepping moeten zijn?

Nee. Vóór de schepping hadden de Vader en de Zoon vreugde in elkaar met overvloedige genoegen. En toen de tijd van de schepping begon, vermeldt de Bijbel dat beide, de Vader en de Zoon, actief waren in het scheppingswerk (1 Korintiërs 8:6; Colossenzen 1:16).

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat (Johannes 1:3).

Met andere woorden, het werk van de schepping is niet slechts het werk van de Vader alsof hij moest voorzien in een behoefte die de Zoon niet kon vervullen. Noch was de schepping enkel het werk van de Zoon alsof hij aan een behoefte moest voldoen die de Vader niet kon bevredigen. In de plaats daarvan was dat het werk van hen beide samen.

Dus als de Bijbel ons leert dat de schepping de luister van God weergeeft, moeten we niet alleen denken aan de luister van de Vader of de luister van de Zoon maar eerder aan de luister die ze samen hebben. En de luister die ze samen hebben is die van overvloedige wederzijdse vreugde in elkaars perfectie. Dus de schepping is een weerspiegeling van de overvloed van dat leven en vreugde die de Vader en de Zoon in elkaar hebben.

Er is geen competitie of jaloersheid in de Godheid. De Zoon en de Vader zijn gelijkmatig verheerlijkt in de schepping omdat de schepping de overvloed is van de blijdschap die ze hebben in elkaar.

Dus de eerste en meest basale stelling die we kunnen maken over waarom God zich verheugt in zijn scheppingswerk is dat de schepping een weerspiegeling van zijn luister is.

2. God verheugt zich in zijn scheppingswerken omdat ze hem prijzen.

In Psalm 148 roept de psalmschrijver de schepping zelf op om de Heer te prijzen:

Loof Hem, zon en maan,
loof Hem, alle lichtende sterren.
Loof Hem, allerhoogste hemel,
en water dat boven de hemel is.
Laten zij de Naam van de HEERE loven,
Want toen Hij het gebood, werden zij geschapen …
Loof de HEERE vanaf de aarde,
zeemonsters en alle diepe wateren. (verzen 3-5, 7)²

Wat betekent dit? Wel we zouden kunnen beweren dat de zon en maan en sterren God prijzen door naar ons toe te getuigen van God. Dat zal waar zijn – dat is wat Psalm 19 zegt. Maar hoe zit het met vers 7: “Loof de HEERE vanaf de aarde, zeemonsters en alle diepe wateren!”

Een van mijn favoriete gedichten is “Treurdicht geschreven op een plattelandskerkhof” van Thomas Gray uit 1751. Een van de strofes gaat als volgt,

Vele: edelsteen, zuiver, kalm van straal,
Die oceaangrotten, zwart, puur, baren;
Vele: bloem, voor verborgen bloei vitaal,
Verspilt aan woestijnlucht zoetheid, hare.³

Gray voelde zich bewogen door de gedachte dat op de bodem van de oceaan zich prachtige pareltjes bevonden die geen menselijk oog ooit zou zien, en dat in afgelegen woestijnen miljoenen bloemen zouden bloeien, met levendige kleuren, zoet geurend, en nooit aangeraakt of gezien of geroken door iemand – behalve God!

De psalmschrijver is bewogen door hetzelfde, zo lijkt het, in vers 7: “Loof de HEERE vanaf de aarde, zeemonsters en alle diepe wateren!” Hij weet zelf niet wat er in de diepe wateren leeft! Dus de lofzang op de diepte is niet wat ze naar de mens toe kunnen getuigen.

Het lijkt me dat de schepping God prijst door eenvoudigweg te zijn zoals het is geschapen in heel haar ongelooflijke verscheidenheid. En aangezien het gros van de schepping buiten de aandacht van de mensheid ligt (in de uithoeken van de atmosfeer, en in de hoogtes van de bergen, en op de bodem van de zee), was het niet louter geschapen om doelen te dienen, die met ons te maken hebben. Het was geschapen voor de vreugde van God.

Ranger Rick komt bij ons in huis. Ik open het en lees over de Europese waterspin die leeft op de bodem van een meer, maar lucht ademt. Het maakt een duik voorover aan het wateroppervlak om een luchtbel te vangen, en houdt die tegen de ademgaten in het midden van het lichaam terwijl het naar de bodem van het meer zwemt en een zijden web spint tussen het wier. Dan gaat het naar boven en haalt luchtbel na luchtbel naar beneden totdat een kleine luchtballon gevormd is waarin het kan leven en eten en paren.

Daar zit ik met geopende mond en denk God glimlacht en zegt, “Ja, John, en ik heb genoten van dit kunstwerkje 10.000 jaren voordat iemand op aarde wist dat het bestond. En je moest eens weten hoeveel miljoenen andere wonderen er bestaan buiten je zicht, die ik dagelijks aanschouw met vreugde!”

Precies hier in onze tekst, Psalm 104:25-26 staat,

Daar ligt de zee, groot en wijd uitgestrekt; daar leeft krioelend gedierte, niet te tellen, kleine dieren en grote. Daar varen de schepen, daar gaat de Leviathan, die U gevormd hebt om hem erin te laten spelen.

Waarom schiep God zeemonsters? Alleen maar om te spelen, dartelen, in de oceaan waar niemand kan zien behalve God. De krioelende zee verkondigt de luister van God en prijst hem op honderd mijl afstand van elk menselijk oog. Dat is de tweede stelling waarom God zich verheugt in zijn scheppingswerken.

3. God verheugt zich in zijn scheppingswerken omdat die zijn ongeëvenaarde wijsheid openbaren.

Kijk eens naar vers 24:

Hoe groot zijn Uw werken, HEERE,
U hebt alles met wijsheid gemaakt,
de aarde is vol van Uw rijkdommen.

“U hebt alles met wijsheid gemaakt!” Met andere woorden de Heer schept genoegen in de uitingen van zijn wijsheid. Dit universum is simpel gezegd een meesterwerk van wijsheid en orde. Of als je er een deel van neemt zoals het menselijk lichaam – wat een verbazingwekkend werk van kennis en wijsheid. Wie kan het menselijk brein en de mysterie van geest en lichaam doorgronden!

De wereld zit vol met de wijsheid van God. Neem bijvoorbeeld diatomeeën. In december stonden in Ranger Rick kleurenfoto’s van microscopisch kleine diatomeeën. Er zijn 10.000 soorten diatomeeën bekend! In een theelepel meerwater kunnen wel een miljoen van deze kleine, onzichtbare planten zitten. En wat doen die als ze God vermaken met hun microscopische schoonheid? Ze maken tonnen en tonnen zuurstof zodat de dieren in het water kunnen ademen!

Hoe groot zijn Uw werken, HEERE,
U hebt alles met wijsheid gemaakt.

De psalmschrijver was gewoon verbaasd hoe alles met elkaar samenwerkt. U ziet dat in vers 14.

Hij doet het gras groeien voor de dieren,
het gewas ten dienste van de mens.
Hij brengt voedsel uit de aarde voort.

Wat een geweldige ervaring is het wanneer God ons een moment gunt waarin we niet alles voor gegeven aannemen maar de wereld zien alsof het gisteren is uitgevonden! Wat zouden we ons verbazen over de wijsheid van God.

De eeuwige God, de HEERE,
de Schepper van de einden der aarde,
wordt niet moe en niet afgemat.
Er is geen doorgronding van Zijn inzicht.
(Jesaja 40:28)

4. God verheugt zich in zijn scheppingswerken omdat die zijn ongeëvenaarde macht openbaren.

In Jesaja 40:26 kijkt Jesaja omhoog naar de met sterren bezaaide hemel – misschien op een nacht zoals ik die herinner, op een berg in Utah in september 1968, toen de hemel letterlijk een laag licht was en een ster niet onderscheiden kon worden van een andere ster – hij kijkt omhoog en zegt,

Sla uw ogen op naar omhoog,
en zie Wie deze dingen geschapen heeft;
Hij is het Die hun leger voltallig tevoorschijn brengt,
ze alle bij name roept
door Zijn grote vermogen en Zijn sterke kracht
er ontbreekt er niet één.

Als Jesaja stomverbaasd was over de macht van God om elke ster die hij aan de hemel kon zien, te scheppen en een name te geven en in stand te houden, wat zou in het heden zijn verering zijn als hem wordt getoond dat de dichtstbijzijnde sterren aan de hemel Alpha Centauri en Proxima Centauri 25 miljoen miljoen mijlen ver weg staan en dat wat hij had gezien aan die nachtelijke hemel een klein stukje was van onze Melkweg dat honderdtriljoen sterren bevat en dat buiten onze Melkweg er miljoenen sterrenstelsels zijn?

Wat is dit universum anders dan de overdadige demonstratie van de ongelooflijke, ongeëvenaarde, onvoorstelbare uitbundigheid en wijsheid en macht en grootsheid van God! En wat moet hij een God zijn! Wat moet hij een God zijn!

Wat me brengt tot mijn laatste stelling.

5. God verheugt zich in zijn scheppingswerken omdat ze ons wijzen boven zichzelf naar God zelf.

God betekent voor ons stomverbaasd en ontzagvol te zijn voor zijn scheppingswerk. Maar niet vanwege het belang ervan op zich. Hij betekent voor ons altijd het kijken naar zijn schepping en zeggen: Als het werk van zijn handen zo vol wijsheid en macht en grandeur en majesteit en schoonheid is, wat moet deze God dan van zichzelf vinden!!

Dit is alleen maar de achterkant van zijn glorie bezien door een donker glas. Hoe zal het zijn om de Schepper zelf te zien! Niet zijn werken! Zelfs een triljoen sterrenstelsels zullen niet de menselijke ziel tevreden stellen. God en God alleen is het einddoel voor de ziel.

En zo komt onze tekst tot een einde met deze (Psalm 104:31-34):

De heerlijkheid van de HEERE zij voor eeuwig,
laat de HEERE Zich verblijden in Zijn werken.
Aanschouwt Hij de aarde, dan beeft hij,
raakt Hij de bergen aan, dan roken zijn.
Ik zal voor de HEERE zingen in mijn leven,
ik zal voor mijn God psalmen zingen, mijn leven lang.
Mijn overdenking van Hem zal aangenaam zijn,
ik zal mij in de HEERE verblijden.
De zondaars zullen van de aarde verdwijnen,
de goddelozen zullen er niet meer zijn.
Loof de HEERE, mijn ziel!
Halleluja!

Aan het einde zullen het niet de zeeën of de bergen of de valleien of de wolken of de grote sterrenstelsels zijn, die onze harten barstensvol vullen met verwondering en onze monden vullen met eeuwige lofzang. Het zal God zelf zijn.

Noot van de vertaler

¹ Tenzij anders aangegeven zijn de Bijbelteksten geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV)

² Herziene Statenvertaling (HSV)

³Dit tien-lettergrepen kwatrijn is slechts een benadering van het origineel