Bestrijding van het ongeloof van de hebzucht

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Versie van 2 sep 2022 om 19:28

1 Timotheüs 6:6-12¹

Ons doel dat ik met deze berichtenserie heb is het ons inprenten van deze waarheid: de manier om zonde in onze levens te bestrijden is vechten tegen het ongeloof, en de manier om rechtvaardigheid, heiligheid en liefde na te streven is het strijden van de geloofsstrijd.

Drie redenen voor het doel van deze serie

Er zijn minstens drie redenen waarom ik dat doel voor ons heb.

1. De noodzaak van volharding voor de redding

Ten eerste (volgens Hebreeën 12:14) is er een heiligheid zonder welke we de Heer niet zullen zien. Er zijn belijdende christenen die zo’n ongehoorzaam leven leiden dat ze Jezus zullen horen zeggen (overeenkomstig Mattheüs 7:23): “Ik heb jullie nooit gekend. Weg met jullie, onrechtplegers!” Er zijn kerkgaande mensen die geloven dat ze gered zijn omdat ze ooit gebeden hebben om Jezus te ontvangen, maar die niet beseffen dat het bewijs van echtheid voor dat gebed volharding is. Zoals Jezus zei in Mattheüs 24:13: “Maar wie standhoudt tot het einde, zal worden gered.” Paulus zei tegen belijdende christenen: “Als u wel zo leeft, zult u zeker sterven” (Romeinen 8:13). Ik wil niet dat u 10, 20 of 30 jaren naar Bethlehem² komt en dan de eeuwigheid doorbrengt in de hel omdat u nooit geleerd heeft om de geloofsstrijd te strijden en te volharden in heiligheid. Dat is de eerste reden dat ik deze serie preek.

2. De verkeerde manier om heiligheid na te streven

De tweede reden is dat er een manier is om heiligheid na te streven, die averechts werkt en tot de dood leidt. Wat een tragedie als ik u er met behulp van de Schrift van kan overtuigen dat er een heiligheid bestaat, waarmee we de Heer niet zullen zien, waarop u vervolgens juist daarvoor strijdt op een manier die afgewezen wordt in de Schrift en gedoemd is om te falen! In Romeinen 9:31 staat: “Maar Israël, dat naar rechtvaardigheid streefde door de wet te volgen, heeft dat niet bereikt. Wat is daarvan de oorzaak? Ze handelen alsof het van hun daden afhing, en niet van geloof.” Wat niet werkt! Praktisch, dagelijks wordt rechtvaardigheid verkregen wanneer de wet door het geloof wordt nagestreefd en niet door daden. “Daden” zijn de strijd voor rechtvaardigheid, zonder de kracht van het geloof in de verzadigende, bevrijdende beloftes van God. Dus de tweede reden waarom ik deze serie preek is dat ik probeer te zorgen dat we leren te vechten voor rechtvaardigheid door het geloof en niet door daden.

3. Gods glorie in onze volharding

De derde reden voor deze serie is dat ik wil dat God geëerd wordt in ons streven naar heiligheid, rechtvaardigheid en liefde. Maar God wordt niet geëerd met ons streven tenzij we worden geschraagd door het geloof in zijn beloftes. Dus, tenzij we leren de geloofsstrijd te strijden, kunnen we weliswaar bijzondere religieuze en morele hoogtes bereiken maar niet ten behoeve van Gods glorie. Hij is geëerd wanneer we van hem overtuigd zijn (Romeinen 4:20). Hij is geëerd wanneer de kracht om heilig te worden komt van onze vreugde om zijn beloftes. Omdat het vandaag Hervormingszondag is, past het dat we Maarten Luther laten spreken over deze waarheid:

Geloof eert met de meeste eerbied en hoogste achting degene in wie vertrouwen is omdat het hem ziet als oprecht en geloofwaardig. Er is geen andere eer gelijk aan de waardering van die oprechtheid en rechtvaardigheid waarmee we hem, die we vertrouwen, eren…. Als de ziel stellig vertrouwt op Gods beloftes, beschouwt ze hem als oprecht, rechtvaardig en wat God nog meer zou moeten worden toegeschreven. De allerhoogste verering van God bestaat uit het hem toeschrijven van oprechtheid, rechtvaardigheid en wat hem nog meer zou moeten worden toegeschreven. (Vrijheid van een christen³, uit de Dillenberger collectie, p. 52)

Dus mijn grootste verlangen met deze serie is dat we leren hoe te leven voor Gods eer, en dat betekent leven door het geloof in Gods beloftes en het betekent bestrijding van het ongeloof, inclusief hebzucht, op welke wijze het ook maar de kop probeert op te steken in onze harten.

De definitie van hebzucht

Vandaag richten we onze aandacht op het ongeloof van de hebzucht.

Ik denk dat onze tekst in 1 Timotheüs ons duidelijk maakt wat hebzucht is en dat de strijd ertegen een strijd tegen het ongeloof is of een gevecht voor het geloof in de beloftes van God.

Het woord “hebzucht” wordt hier weliswaar niet gebruikt maar in werkelijkheid gaat deze tekst er wel over. Als vers 5b erover gaat dat sommigen met vroomheid omgaan als middel om aan geld te komen, reageert Paulus in vers 6 met: “Maar voor wie tevreden is met wat hij heeft, is het geloof grote winst.” Dat geeft ons een sleutel tot de definitie van hebzucht. Hebzucht is het zo hevig verlangen naar iets dat je de tevredenheid met God verliest. “Voor wie tevreden is met wat hij heeft, is het geloof grote winst.”

Het tegendeel van hebzucht is tevredenheid met wat je hebt. Wanneer de tevredenheid met wat je hebt afneemt, neemt de hebzucht voor gewin toe. Dat is waarom Paulus in Colossenzen 3:5 zegt dat hebzucht afgoderij is: “Laat dus wat aards in u is afsterven: ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten en ook hebzucht – hebzucht is afgoderij.” Het is afgoderij want de tevredenheid die het hart zou moeten krijgen van God, begint het nu te krijgen van iets ander.

Dus hebzucht is het zo hevig verlangen naar iets dat je de tevredenheid met God verliest. Of: verlies van tevredenheid met God zodat je die ergens anders begint te zoeken.

Is het u wel eens opgevallen dat de Tien Geboden beginnen en eindigen met nagenoeg hetzelfde gebod? “Vereer naast Mij geen andere goden” (Exodus 20:3) en “U zult niet begeren” (Exodus 20:17)⁴ zijn bijna gelijkwaardige geboden. Begeren is naar iets anders verlangen dan naar God op een manier die een verlies aan tevredenheid en voldoening in hem verloochent. Hebzucht is een hart verdeeld tussen twee Goden. Daarom noemt Paulus het afgoderij.

“Ontvlucht hebzucht – strijd de geloofsstrijd”

Wat Paulus nu doet in 1 Timotheüs 6:6-12 is proberen mensen over te halen niet hebzuchtig te zijn. Maar laten we ons ervan verzekeren dat we zien hoe Paulus deze strijd tegen hebzucht opvat. Hij geeft zijn argumenten om niet hebzuchtig te zijn in de verzen 6-10 (waar we op terug zullen komen) en dan vertelt hij Timotheüs in vers 11 om het uit de weg te gaan of te ontvluchten – de liefde voor geld en het verlangen om rijk te zijn, zijnde hebzucht, te ontvluchten.

En hij zegt in vers 11b, in plaats van toe te geven aan hebzucht, streef “naar rechtvaardigheid, vroomheid, geloof, liefde, volharding en zachtmoedigheid.” Daarna licht hij “geloof” uit dat laatste lijstje om het speciale aandacht te geven, en zegt hij (in vers 12): “Strijd de goede strijd van het geloof.” Kernachtig zegt hij eigenlijk: “Ontvlucht hebzucht … strijd de strijd van het geloof.”

Met andere woorden, de strijd tegen hebzucht is niets anders dan de geloofsstrijd. Dit is een van de duidelijkste bewijzen dat de manier om je te houden aan de Tien Geboden (waarvan eentje luidt: “Gij zult niet begeren!”) die door het geloof is. Het is ook bewijs dat hebzucht een vorm van ongeloof is.

Wanneer je erover nadenkt, is dat precies wat de definitie van hebzucht inhoudt. We zeiden dat hebzucht het zo hevig verlangen naar iets is dat je de tevredenheid met God verliest. Of: verlies van tevredenheid met God zodat je tevredenheid ergens anders begint te zoeken. Maar nu is deze tevredenheid met God precies wat het geloof is.

Jezus zei in Johannes 6:35: “’Ik ben het brood dat leven geeft. Wie bij Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst hebben.’” Anders gezegd, wat geloven in Jezus betekent is hem ervaren als degene die de dorst van mijn ziel lest en de honger van mijn hart stilt. Geloof is de ervaring van de tevredenheid met Jezus. Het gevecht van het geloof is het gevecht om het hart tevreden in Christus te houden – om echt te geloven en te blijven geloven dat hij elke behoefte tegemoetkomt en elk verlangen vervult.

Dus hebzucht is precies het tegenovergestelde van geloof. Het is het verlies van tevredenheid in Christus zodat we beginnen te verlangen naar andere dingen die de behoefte van het hart vervullen. Er is dus geen twijfel mogelijk dat de strijd tegen hebzucht, een strijd tegen ongeloof en een strijd voor geloof is. Wanneer we hebzucht ook maar een beetje voelen opkomen in onze harten, moeten we ons er op richten en het met al onze macht bestrijden met de wapens van het geloof.

Het belangrijkste wapen van het geloof is het Woord van God. Dus als hebzucht begint het gretig hoofd op te richten, moeten we beginnen met het preken van het Woord van God richting ons zelf. We moeten horen wat God zegt. We moeten zijn waarschuwingen horen ten aanzien van zij die hebzuchtig zijn en hoe erg het is om hebzuchtig te zijn. En we moeten zijn beloftes horen, die de ziel grote tevredenheid kunnen geven en al onze hebzuchtige verlangens kunnen overwinnen.

Waarschuwingen tegen hebzucht

Eerst enkele waarschuwingen.

1. Hebzucht biedt nooit voldoening

Prediker 5:9: “Wie van geld houdt, kan er niet genoeg van krijgen. Wie verzot op rijkdom is, is altijd op meer gewin belust. Ook dat is enkel leegte.”

Dat is Gods woord over geld: het geeft zij die ervan houden geen genoegen. Als we hem geloven, zullen we de liefde voor geld de rug toekeren. Het is een doodlopende weg.

Jezus stelde het als volgt in Lucas 12:15: “‘Pas op, hoed je voor iedere vorm van hebzucht. Want ook al heeft een mens nog zoveel, zijn leven bezit hij niet.” Als het Woord van de Heer bevestiging nodig zou hebben, zitten er op de wereld genoeg rijke mensen in de ellende ter bewijs dat een tevreden leven niet komt van het hebben van allerlei dingen.

2. Hebzucht smoort het spiritueel leven

Jezus vertelde de gelijkenis over het koninkrijk van God (Markus 4:1-20) en zei dat een deel van het zaad viel tussen de distels, en de distels schoten op en verstikten het.

Daarna interpreteerde hij de gelijkenis en zei dat het zaad het Woord van God is. Het zaad dat gezaaid is tussen de distels werd als volgt geïnterpreteerd: “de zorgen om het dagelijks bestaan en de verleiding van de rijkdom en hun verlangens naar allerlei andere dingen komen ertussen en verstikken het woord, zodat het zonder vrucht blijft.”

Een ware strijd woedt wanneer het Woord van God gepredikt wordt. Het verlangen naar andere dingen kan zo sterk zijn dat het begin van een spiritueel leven helemaal verstikt wordt. Dit is zo’n schrikbarende waarschuwing dat we elke keer als we het Woord horen erop moeten letten dat we het met geloof ontvangen en het niet smoren met hebzucht.

3. Hebzucht leidt tot vele andere zonden

1 Timotheüs 6:10 luidt: “Want de wortel van alle kwaad is geldzucht.” En Jakobus 4:2 zegt: “U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bekvecht en twist met elkaar.”

Hebzucht is een voedingsbodem voor duizenden andere zonden. En dat versterkt de waarschuwing om het te ontvluchten en er met alle macht tegen te vechten.

4. Hebzucht laat je in de steek wanneer je hulp het hardst nodig hebt

Het laat je in de steek in het uur van de dood. 1 Timotheüs 6:7 luidt: “Wij hebben niets in deze wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen.” Tijdens de grootste crisis van uw leven, wanneer u meer dan ooit voldoening, hoop en zekerheid nodig hebt, vliegen al uw geld en al uw bezittingen het raam uit. Ze laten u in de steek. Het zijn hooguit vrienden bij mooi weer. En u gaat de eeuwigheid in met niets meer dan de hoogte van de voldoening die u had in God.

Wanneer u nu ter plekke dood zou vallen, zou u dan een lading plezier in God met u meenemen of zou u voor hem staan met spirituele leegte waar zich ooit hebzucht bevond? Hebzucht laat u in de steek juist wanneer u hulp het hardst nodig hebt.

5. Uiteindelijk verwoest hebzucht de ziel

1 Timotheüs 6:9 luidt: “Wie rijk wil worden, staat bloot aan verleiding, raakt in een valstrik en valt ten prooi aan allerlei dwaze en schadelijke begeerten die een mens in het verderf storten en ten onder doen gaan.”

Uiteindelijk verwoest hebzucht de ziel in de hel. De reden dat ik zeker ben dat dit verderf niet gewoon een tijdelijk financieel fiasco is maar juist het finale verderf in de hel, is dat Paulus in vers 12 zegt dat hebzucht tegengegaan moet worden met de strijd van het geloof, en dan voegt hij toe: “win het eeuwige leven waartoe je geroepen bent en waarvan je in aanwezigheid van velen zo’n krachtig getuigenis hebt afgelegd.” Wat er op het spel staat bij het ontvluchten van hebzucht en het bestrijden ervan met de geloofsstrijd is het eeuwig leven. (Zie 6:19.)

Dus vers 9 beweert niet dat hebberigheid uw huwelijk of bedrijf kan ruïneren (wat het zeker kan!) maar het beweert dat hebzucht u het eeuwig leven kan kosten door middel van verderf en ondergang. Of zoals aan het eind van vers 10 staat: “Door zich daaraan over te geven zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben ze zichzelf veel leed berokkend.” (Letterlijk: “hebben ze zichzelf gespietst met vele pijnen.”)

God heeft in de Bijbel extra z’n best gedaan om ons te waarschuwen dat de afgoderij der hebzucht op geen enkele manier voordeel kan geven. Het is een doodlopende weg in de ergste betekenis van het woord. Het is een truc en een val. Dus wat ik u zeg, staat in 1 Timotheüs 6:11: Houd u hier verre van. Als u het ziet opkomen (door televisiereclame of een Kerstcatalogus of door wat de buren gekocht hebben), ontvlucht het alsof u zou wegrennen voor een brullende leeuw die ontsnapt is uit de dierentuin en zeer hongerig is.

Maar waarheen moet u rennen?

U rent naar het arsenaal van het geloof en neemt snel de mantel van het gebed uit Psalm 119:36 en slaat die om u heen: “Neig mijn hart naar uw richtlijnen en niet naar winstbejag.” En dan pakt u snel twee steekwapens, een korte en een lange, speciaal vervaardigd door de Heilige Geest om hebzucht te verslaan. En u staat uw mannetje bij de deur. Wanneer hij zijn dodelijk gezicht laat zien, toont u hem het korte steekwapen:

1 Timotheüs 6:6: “Maar voor wie tevreden is met wat hij heeft, is het geloof grote winst.” GROTE WINST! GROTE WINST! Blijf waar u bent, Leeuw der Hebzucht. Ik heb grote winst in God. Dat is mijn geloofsovertuiging!

Dan, voordat hij tijd heeft om aan te vallen, neemt u het langere wapen (Hebreeën 13:5-6): “Laat uw leven niet beheersen door geldzucht, neem genoegen met wat u hebt. Hij [God] heeft immers zelf gezegd: ‘Nooit zal Ik u afvallen, nooit zal Ik u verlaten,’ zodat we vol vertrouwen kunnen zeggen: ‘De Heer is mijn helper, ik heb niets te vrezen. Wat zouden mensen mij kunnen doen?’” En verdrijf het naar huis. Doe precies wat Paulus u zegt om te doen in Colossenzen 3:5: “Laat hebzucht in u afsterven.”

Broeders en zusters, alle hebzucht is ongeloof. Leer met mij, oh leer met mij hoe het zwaard van de Geest te hanteren om de goede strijd van het geloof te strijden, en stel het eeuwig leven zeker!

Noot van de vertaler

¹ Tenzij anders vermeld zijn Bijbelteksten geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)

² Bethlehem Baptist Church, een kerk in Minnesota
³ Originele titel: Freedom of a Christian
⁴ Herziene Statenvertaling (HSV)