Vreugde is niet optioneel

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Huidige versie van 14 feb 2024 om 12:27

Uw blijheid is van belang voor God

Vreugde is essentieel voor het christelijk leven. De Schriften stellen duidelijk: Gods mensen wordt zowel opgedragen zich te verheugen als een vreugdevol karakter te hebben.

Onze hemelse Vader staat niet onverschillig tegenover onze blijheid. Vreugde is geen garnering op de plichtmatige binnenkomst in het christenleven. Vreugde is niet de kers op onze taart maar een essentieel ingrediënt in een complex samengesteld beslag.

Het is niet dat er alleen maar vreugde is, maar dat we in onze pijnlijkste verlies en lijden de enorme grootte van de voorraad Christelijke vreugde ontdekken. Alleen hier, in moeilijkheden en duisternis, proeven we de essentie van zulke vreugde – die is niet dunnetjes, lichtzinnig en leeg maar dik, substantieel en goed gevuld.

Vreugde is mogelijk

Horen dat vreugde geen keuze is, landt in sommige oren met belofte en hoop. Als vreugde van belang is, moet dit betekenen dat de mogelijkheid van vreugde bestaat. In een wereld vol zonde en leed, chaos en ellende is het goed nieuws om te horen dat de mogelijkheid van vreugde bestaat.

Wat dat betreft wordt vreugde ons door de hele Bijbel heen bevolen. Het was voor Gods eerste bondgenoten, Israël, een gebod, vooral in de psalmen. “Laat Israël verheugd zijn over zijn machtige maker; het volk van Sion juichen om zijn koning” (Psalmen 149:2)¹. “Als de HEER het lot van zijn volk ten goede keert, zal Jakob juichen, Israël zich verheugen” (Psalmen 14:7). “Verheug u, rechtvaardigen, in de HEER” (Psalmen 97:12). “Dien de HEER met vreugde” (Psalmen 100:2). “Verheug u in de HEER, rechtvaardigen, en juich, zing het uit, u die oprecht bent van hart” (Psalmen 32:11). Met letterlijk nog honderden meer voorbeelden verspreid door het hele Oude Testament.

Naast specifiek voor Israël, gebiedt God alle naties om zich te verheugen in hun Schepper (“Laten de naties juichen van vreugde,” Psalmen 67:5), en gebiedt hij zelfs de wereld van de natuur om mee te doen in deze blijdschap (“Laat de hemel verheugd zijn, de aarde juichen,” Psalmen 96:11).

In het Nieuwe Testament, verandert God zelf, als volledig mens, niet van toon zodra hij in onze gevallen wereld de “man die het lijden kende” is geworden (Jesaja 53:3), maar gebiedt ons vreugdevol te zijn zoals geen ander, en geeft ons zelfs meer redenen om ons te verheugen. “Verheug je en juich, want je zult rijkelijk beloond worden in de hemel” (Mattheüs 5:12). “Spring op van blijdschap” (Lucas 6:23). “Verheug je omdat jullie naam in de hemel opgetekend is” (Lucas 10:20). Ja, vreugde is mogelijk, vreugde zo echt en krachtig dat we ons richten tot vrienden en buren, en zeggen: “Deel in mijn vreugde” (Lucas 15:6,9).

Als het vanaf dit punt nog niet duidelijk is, zet apostel Paulus de bekendmaking door in zijn brieven aan de kerken. “Wees verheugd door de hoop die u hebt … wees blij met wie zich verblijdt” (Romeinen 12:12, 15). “Tot slot, broeders en zusters, wees verheugd” (2 Korintiërs 13:11). “Wees altijd verheugd” (1 Thessalonicenzen 5:16). En dan de vloedgolf aan vreugde in Filippenzen: “Wees dus ook vol vreugde, samen met mij” (Filippenzen 2:18). “Laat de Heer uw vreugde blijven” (Filippenzen 3:1). “Laat de Heer uw vreugde blijven; ik zeg u nogmaals: wees altijd verheugd” (Filippenzen 4:4). Niet dat we afgestompt zijn geraakt door het veelzijdig leed in het leven van dit tijdperk want via Christus hebben we toegang tot ondergrondse vreugde die er tegelijk is met en dieper is dan onze grootste verdriet – wij hebben “verdriet maar toch zijn we altijd verheugd” (2 Korintiërs 6:10).

Een van de redenen dat de Bijbel zo genadeloos hamert op onze vreugde is vanwege de goedheid van God. De plicht tot onze vreugde is gebaseerd op het bewezen goede in hem. “Daarna mag u … een feestmaal houden met al het goede dat u en uw familie van Hem hebben ontvangen” (Deuteronomium 26:11). Vreugde in het hart van het schepsel komt overeen met de goedheid in het hart van de Schepper. Vreugde is het passend antwoord van de ontvanger op de goedheid van de Gever.

Maar ik ben niet vreugdevol

Sommigen zien kansen in de geboden tot vreugde; anderen zien problemen. En beide reacties zijn gerechtvaardigd. Wij zijn zondaars, van nature spiritueel dood (Efeziërs 2:1-3). Vaak zijn we emotioneel onsamenhangend en spiritueel afgestompt. Zelfs als christenen rijden we dagelijks in de grillige achtbaan van lusteloze harten naar verkwikte geesten, en dan weer terug naar passieloosheid.

Degenen onder ons die zichzelf kennen en leren eerlijk met de waarheid om te gaan, erkennen hoe zelden we echt vreugdevol zijn, en vragen onze Vader keer op keer: “Red mij, geef mij de vreugde van vroeger” (Psalmen 51:14).

Futloze en zelfbewuste mensen die horen dat vreugde niet iets is wat je wel of niet kiest, kunnen zich beladen voelen met meer veroordeling dan kansen. Het kan een nieuw gewicht zijn, te dragen op toch al overbelaste schouders.

Maar onze vreugdeloosheid is niet het einde van het verhaal. Een oneindig krachtig element ontbreekt nog in de vergelijking.

God is uiterst toegewijd aan uw vreugde

Met het zicht op onze eindeloze tekortkomingen, is het ontzettend spectaculair nieuws dat God zelf uiterst toegewijd is aan onze eeuwigdurende vreugde in hem. In feite is het logisch dat hij net zo’n belang heeft bij onze vreugde in hem, als dat hij heeft bij zijn ultieme doel met het universum: dat hij geëerd en aanbeden wordt. Want onze vreugde is verbonden met zijn glorie. In de woorden van John Pipers dichterlijk refrein: God is het meest vereerd in u wanneer u ten volste met hem tevreden bent.

God is oprecht en dus niet onverschillig over zijn glorie. En het goede nieuws voor zij onder ons die aanspraak maken op het bloed en de rechtvaardigheid van zijn Zoon, is dat hij niet onverschillig staat tegenover onze vreugde. Niet de dunne, lichtzinnige en lege “vreugde” die alleen externe omstandigheden in een gevallen wereld kunnen brengen, maar de dikke, substantiële en rijkelijk gevulde vreugde die breder is en meer diepgang heeft dan de meest vreugdeloze levenssituaties.

In Christus is God met zijn almachtige toorn niet langer tegen ons, maar is hij nu voor ons – voor onze diepgaande en onvergankelijke vreugde – in al zijn almachtige liefde. Zijn belofte komt via Jeremia bij ons in Christus: “Ik zal er weer vreugde in vinden hen te zegenen en zal hen voorgoed in dit land planten. Met hart en ziel zal Ik dat doen” (Jeremia 32:41).

Onze vreugde zal niet perfect zijn in dit leven; we zullen altijd spanningen en worstelingen hebben. We zullen onze angsten en zorgen hebben. We zullen onze ups en downs hebben. Maar zelfs daarin hebben we verschillende smaken. Niet alleen zit er onbedwingbare vreugde aan te komen maar zelfs nu proeven we alvast de zoetheid ervan, vooral tijdens het lijden. “U hebt Hem lief zonder Hem ooit gezien te hebben; en zonder Hem nu te zien gelooft u in Hem en ervaart u een onuitsprekelijke, hemels vreugde” (1 Petrus 1:8).

Het is goed nieuws dat vreugde in het christenleven niet optioneel is, want uiteindelijk belandt de last ervan niet op onze zwakke ruggen maar op de almachtige schouders van God zelf.

Noot van de vertaler

¹ Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)