Vasten voor Water Dat Niet Ontbreekt – deel 1

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Jesaja 58:1-12

1 Roep luidkeels, houd u niet in, verhef uw stem als een bazuin, verkondig Mijn volk hun overtreding, en het huis van Jakob hun zonden. 2 Hoewel zij Mij dag aan dag zoeken en vreugde vinden in de kennis van Mijn wegen, als een volk dat gerechtigheid doet en het recht van zijn God niet verlaat, vragen zij Mij om rechtvaardige oordelen. Zij vinden er vreugde in om tot God te naderen, 3 terwijl zij zeggen: Waarom vasten wij, als U het toch niet ziet, waarom kwellen wij onze ziel, als U het toch niet weet? Zie, op uw vastendag zoekt u uw eigen wens, en beult u al uw arbeiders af. 4 Zie, u vast om te twisten en ruzie te maken en om goddeloos op de vuist te gaan. Vast niet zoals heden als u uw stem wilt laten horen in de hoogte. 5 Zou dit het vasten zijn dat Ik verkies: dat de mens zich een dag lang verootmoedigt, dat hij zijn hoofd buigt als een riet en zich neerlegt in rouwgewaad en as? Noemt u dat vasten en een dag die de HEERE welgevallig is? 6 Is dit niet het vasten dat Ik verkies: dat u de boeien van de goddeloosheid losmaakt, dat u de banden van het juk ontbindt, dat u de onderdrukten vrij laat heengaan en dat u elk juk breekt? 7 Is het niet dit, dat u uw brood deelt met wie honger lijdt, en de ellendige ontheemden een thuis biedt, dat, als u een naakte ziet, u hem kleedt, en dat u zich voor eigen vlees en bloed niet verbergt? 8 Dan zal uw licht doorbreken als de dageraad, en uw herstel snel intreden. Uw gerechtigheid zal voor u uit gaan en de heerlijkheid van de HEERE zal uw achterhoede zijn. 9 Dan zult u roepen en de HEERE zal antwoorden, dan zult u om hulp roepen en Hij zal zeggen: Zie, hier ben Ik. Als u het juk uit uw midden wegdoet, het uitsteken van de vinger en het uitspreken van ongerechtigheid; 10 als u uw hart opent voor de hongerigen, en de verdrukte ziel verzadigt, dan zal uw licht in de duisternis opgaan, en uw donkerheid als de middag zijn. 11 En de HEERE zal u voortdurend leiden, Hij zal uw ziel in dorre streken verzadigen, uw beenderen kracht geven; u zult zijn als een bevloeide tuin, als een bron waarvan het water nooit ontbreekt. 12 En wie uit u voortkomen, zullen de verwoeste plaatsen van weleer herbouwen; de fundamenten, van generatie op generatie verwoest, zult u herstellen. En u zult genoemd worden: hij die bressen dichtmaakt, hij die paden herstelt, opdat men er weer kan wonen.

John Chrysostomus

Een van de grootste predikanten van het eerste milennium van de Christelijke Kerk was John Chrysostomus, bisschop van Constantinopel in de vierde eeuw. Ik noem hem omdat hij ons een van de meest radicale uitspraken over de waarde van vasten heeft nagelaten. Hij stond bekend als een asceet in een periode van weelde in Constantinopel en zijn levensstijl was een zodanige belediging voor de keizer Arcadius en zijn vrouw, Eudoxia dat hij uiteindelijk werd verbannen en hij stierf in 407 voor Christus. Over vasten, zei hij,

Vasten is, voor zover het van u afhangt, een imitatie van de engelen, een geringschatting van de aanwezige dingen, een school van gebed, een voeding van de ziel, een in bedwang houden van de tong, een afnemen van begeerte: het sust woede, het bedaart boosheid, het kalmeert het meest stormachtige karakter, het prikkelt de rede, het maakt het hoofd leeg , het ontlast het vlees, het verdrijft de verontreinigingen van de nacht, het bevrijdt van hoofdpijn. Door te vasten, ontwikkelt men beheerst gedrag, spreekt men vrijuit, een goed gebruik van het verstand .

Niet al deze lofuitingen gelden in elke vastenperiode voor iedereen. Sommigen krijgen bijvoorbeeld door het vasten juist wél hoofdpijn in plaats van dat deze wegblijft. Ik wil echter dat je luistert naar Chrysostomus en de duizenden heiligen die de waarde van Gods profetie hebben bewezen: wanneer de Bruidegom wordt weggenomen, dan zullen de discipelen vasten (Mattheus 9:15).

Maar we zagen vorige week dat er gevaar zit aan het vasten. Ik bedoel niet lichamelijk gevaar – dat kunt u vermijden als u zich houdt aan de eenvoudige richtlijnen (zie brochure op de informatietafel). Wat ik bedoel, is het geestelijke gevaar. U kunt vasten op een manier waarmee u God niet blij maakt en waarmee u zichzelf geestelijk vernietigt.

Vorige week hoorden wij dat Jezus ons hiervoor waarschuwde. Bijvoorbeeld , indien u vast om door andere mensen gezien te worden, zei Hij, heeft u uw beloning van hen ontvangen maar u zult geen antwoord van de Vader ontvangen. Om ons hart te bewijzen, moeten we, zei Hij, zo te werk gaan dat alleen God ons ziet en anderen niet: kam je haar, was je gezicht en trek geen somber gezicht. Dan – als uw motieven zuiver zijn – zal de Vader, Die in het verborgene ziet, u belonen.

Deze en de komende week horen we een andere waarschuwing , nu van de profeet Jesaja – of juister gezegd, van God door Jesaja. Dit hoofdstuk bevat voor mij heel veel rijke associaties. Ik zie het niet alleen als een passende afsluiting van onze serie over vasten, maar als een tekst die betrekking heeft op een aantal zeer krachtige ervaringen in de levens van andere mensen; en ik zie de zeer belangrijke invloed hiervan op het Master Planning Team dat worstelt met de vraag welke prioriteiten en aandachtspunten de gemeente voor de rest van het decennium moet hebben.

Bill Leslie

Een van de gebeurtenissen waar ik aan denk betreft de ervaring van Bill Leslie, voormalig voorganger van ‘LaSalle Street Church’ in Chicago, die niet zo lang geleden stierf na een lange en opmerkelijke bediening - zoals die, welke beschreven staat in Jesaja 58. Hij kwam op een dag naar Twin Cities en vertelde dat hij bijna een zenuwinstorting had gehad en zijn geestelijke mentor wees hem toen op dit hoofdstuk. Hij zei dat de verzen 10-11 hem gered hadden uit een impasse van uitputting en totale overspanning.

En als u uw hart opent voor de hongerigen, en de verdrukte ziel verzadigt, dan zal uw licht in de duisternis opgaan, en uw donkerheid als de middag zijn. En de Heere zal u voortdurend leiden, Hij zal uw ziel in dorre streken verzadigen (zoals het stedelijke Chicago), uw beenderen kracht geven; u zult zijn als een bevloeide tuin, als een bron waarvan het water nooit ontbreekt.

Wat Pastor Leslie zo enorm trof, was het feit dat als we onszelf voor anderen leeggieten, God belooft dat Hij ons als een bevloeide tuin zal maken – dat wil zeggen, we zullen water ontvangen dat ons steeds zal verkwikken. Maar meer nog: we zullen aldus een bron zijn waarvan het water nooit ontbreekt – voor anderen, voor de veeleisende, vermoeiende, uitputtende en zelfopofferende die een stedelijke bediening met zich meebrengt . Dit gaf hem een plan voor een aan God gewijd leven dat hem door de crisis heen hielp en hem hielp om nog vele jaren door te gaan. Ik zou graag zien dat wij deze week en de komende week inzien dat dit het vasten is dat de Heer ons wil leren.

Doug Nichols

De andere ervaring die deze tekst thans waardevol voor mij maakt, heeft betrekking op Doug Nichols, Voorzitter van ”Action International Ministries”. Doug is de man die afgelopen zomer een brief schreef aan Tom Steller en het voorstel deed om met honderd mensen uit onze gemeente met het vliegtuig naar Rwanda te gaan om te helpen bij het begraven van de doden zodat artsen en verpleegkundigen het werk konden doen waarvoor ze gezonden waren. Hij sprak ongeveer een week geleden op onze Conferentie van Voorgangers en gaf een van meest inspirerende boodschappen die ik sinds lange tijd gehoord had. “Action International” is gespecialiseerd in het bereiken van straatkinderen wereldwijd.

Om u te laten zien wat voor soort man hij is, blijkt uit een brief die hij mij vorige week stuurde waarin hij mij bedankte voor de conferentie met daaronder dit naschrift :

In deze “ene minuut” die je wellicht nodig had om deze brief te lezen, zijn er 28 kinderen gestorven aan ondervoeding en ziektes die gemakkelijk voorkomen hadden kunnen worden. 1667 kinderen sterven er per uur, 40.000 kinderen sterven er dagelijks! Bid alstublieft samen met ACTION dat er meer zendelingen komen om het Evangelie aan deze kinderen te vertellen.

In april 1993 bleek dat Doug kanker aan de dikke darm had. Na zijn behandeling, stoma operatie en bestraling gaf men hem nog 30% kans op overleving . Afgelopen najaar nam hij het vliegtuig naar Rwanda samen met Dr Mike Andersom en enkele anderen. Zijn niet-gelovige oncoloog zei dat hij in Rwanda zou sterven. Doug zei dat hij dat niet erg vond want hij ging naar de hemel. De oncoloog belde de chirurg om hulp om te zorgen dat Doug niet naar Rwanda zou gaan. De chirurg, die Christen is, zei: “het is in orde, Doug is gereed om te sterven en naar de hemel te gaan.”

We ontvingen het bericht dat Doug – ondanks zijn kanker en stoma – naar Rwanda vertrok. Ik herinner mij dat wij met de medewerkers bijeenkwamen in de gebedsruimte en we werden specifiek bepaald bij Jesaja 58:7-8 en dat baden wij voor Doug:

<blockqoute>Is het niet dit [het vasten dat Ik verkies] , dat u uw brood deelt met wie honger lijdt, en de ellendige ontheemden een thuis biedt, dat, als u een naakte ziet, u hem kleedt, en dat u zich voor eigen vlees en bloed niet verbergt? Dan zal uw licht doorbreken als de dageraad, en uw herstel [dat is , uw genezing] snel intreden. Uw gerechtigheid zal voor u uit gaan en de heerlijkheid van de HEERE zal uw achterhoede zijn.</blockquote>

We baden specifiek dat het voeden van de hongerigen en het huisvesten van de daklozen in Rwanda Doug zou genezen en dat hij niet zou sterven.

Vanuit Rwanda belde Doug naar de oncoloog om te vertellen dat hij niet dood was. En toen hij terugkwam, onderging hij een reeks testen met als resultaat GBA: geen bewijs van aandoening. Als hij april haalt – de twee jaar zijn dan gepasseerd – en de kanker keert niet terug, geven de artsen hem een goede kans om zijn normale aantal levensjaren te halen. Doug is 53 jaar.

Jesaja 58: Dichtbij het Hart van Jezus

Het zal u dus duidelijk zijn dat Jesaja 58 een aantal zeer belangrijke associaties in mijn leven heeft. En ik bid dat de boodschap van dit hoofdstuk tot onze gemeente zal doordringen – onze Master Planning Visie voor de komende vijf jaar en daarna. Er zit in de hoofdstuk iets dat heel dichtbij het hart van Jezus ligt. U kunt het horen in Zijn woorden in Lukas 4: 18-19 (“De Geest van de Heere is op Mij, omdat Hij Mij gezalfd heeft; Hij heeft Mij gezonden om aan armen het Evangelie te verkondigen, om te genezen die gebroken van hart zijn, om aan gevangenen vrijlating te prediken en aan blinden het gezichtsvermogen, om verslagenen weg te zenden in vrijheid”). En in Mattheus 25:35-36 (“Want Ik had honger en u hebt Mij te eten gegeven; Ik had dorst en u hebt Mij te drinken gegeven; Ik was een vreemdeling en u hebt Mij gastvrij onthaald. Ik was naakt en u hebt Mij gekleed; Ik ben ziek geweest en u hebt Mij bezocht; Ik was in de gevangenis en u bent bij Mij gekomen.”) En Johannes 7:38 (“Wie in Mij gelooft, zoals de Schrift zegt: Stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien.”) Een vertrouwensrelatie met Jezus is de manier waarop Jesaja 58 in uw leven vervuld zal worden. De last van dit hoofdstuk is in heel de bediening van Jezus aanwezig en ik begin steeds meer te geloven dat ook onze bediening ervan doordrongen moet zijn.

Laten wij het onderzoeken en proberen vandaag zover mogelijk te komen om het volgende week zondag, zo de Heer wil, weer op te pakken. We zullen dan zien wat God ons te zeggen heeft over hoe niet en hoe wél te vasten.

Vasten: Het Gevaar van Religieuze IJver voor een Gerechtvaardigd Leven

In de eerste drie verzen klaagt God Zijn volk aan. Hij zegt tegen Jesaja luidkeels te roepen en aan het huis van Jacob zijn zonden te verkondigen. Hun zonden zitten echter onder een vernis van religieuze ijver. Juist datgene is zo onthutsend en ontnuchterend. Vers 2:

<blockqoute>Hoewel zij Mij dag aan dag zoeken en vreugde vinden in de kennis van Mijn wegen, als (d.w.z.: alsof zij) een volk (zijn) dat gerechtigheid doet en het recht van zijn God niet verlaat.</blockquote>

Met andere woorden, zij aanbidden alsof zij een rechtvaardig en gehoorzaam volk zijn. En zij hebben zichzelf wijsgemaakt dat zij werkelijk God en Zijn wegen zoeken. Dit is een vreselijke bedrog om mee te leven.

Aan het eind van vers 2 gaat Hij verder:

Zij vragen Mij om rechtvaardige oordelen, zij vinden er vreugde in om tot God te naderen.

Zij willen dus dat God met rechtvaardige oordelen voor hen ingrijpt. De dingen gaan niet goed – dat zullen we zometeen zien. Maar ze zien het echte probleem niet. Ze komen graag aanbidden. Zij praten over de nabijheid van God. Zij hebben misschien zelfs aangrijpende religieuze en esthetische ervaringen in hun pogingen dichter tot God te komen. Maar er is iets mis. Ze uiten de frustratie in vers 3, maar ze weten niet wat er is.

In vers 3 zeggen zij tegen God:

Waarom vasten wij, als U het toch niet ziet? Waarom hebben wij onze ziel verootmoedigd [of: gekweld], als U het toch niet weet?

Er is dus iets mis en zij vasten om het in orde te maken en het werkt niet, dus iets is dubbel verkeerd. Er staan in totaal vijf religieuze dingen vermeld in de verzen 2-3 en ze doen die allemaal tevergeefs.

1. ze “zoeken God”; en
2. ze vinden vreugde in de kennis van Gods wegen; en
3. “ze vragen God om rechtvaardige oordelen”; en
4. “ze vinden er vreugde in om tot God te naderen”; en
5. in vers 3 vasten zij en verootmoedigen of kwellen zij zich

Dit alles doen ze en God zegt tegen Jesaja, Roep luidkeels, niet zachtjes, niet stilletjes, maar luidkeels en verkondig mijn volk zijn zonden.

Hier zien we dus een vasten dat God geen vreugde geeft. Hier zien we aanbidding die God geen vreugde geeft. Het is niet de soort aanbidding die wij hier bij Bethlehem willen. En toch, wat is er mis met het zoeken naar God en vreugde vinden in de kennis van Zijn wegen en Hem vragen om rechtvaardige oordelen en vreugde vinden in Zijn nabijheid, en te vasten en onszelf voor Hem te vernederen? Wat is daar verkeerd aan? Wel verdraaid, dat klinkt als precies dezelfde manier waarop wij over aanbidding praten! Is dat niet ontnuchterend? Doet dat je niet huiveren? Zorgt dat er niet voor dat je zo echt met God wilt worden dat je nooit op een dergelijke manier door Hem verrast kan worden –dat je ijverigste, religieuze praktijken en zelfs je verlangens als bedrog worden ontmaskerd.

Wat is er Mis met Hun Aanbidding?

God antwoordt in het midden van vers 3:

Zie, op uw vastendag zoekt u uw eigen wens, en beult u al uw arbeiders af. 4 Zie, u vast om te twisten en ruzie te maken en om goddeloos op de vuist te gaan. Vast niet zoals heden als u uw stem wilt laten horen in de hoogte. 5 Zou dit het vasten zijn dat Ik verkies: dat de mens zich een dag lang verootmoedigt [of: kwelt], dat hij zijn hoofd buigt als een riet en zich neerlegt in rouwgewaad en as? Noemt u dat vasten en een dag die de HEERE welgevallig is?

De kwestie is dus als volgt. De bijkomstige ethische, praktische, relationele verschijnselen van vasten – of aanbidding in het algemeen – zijn de werkelijke test voor de echtheid van vasten en aanbidding. Maandag is de test van zondag. God noteert de religieuze vormen van hun vasten: zich verootmoedigen of kwellen (niet eten), het hoofd buigen als een riet, zich neerleggen in rouwgewaad en as (cf Psalm 35:13). Daarna noteert Hij de ethische bijkomstige verschijnselen van dit soort vasten: u gaat achter uw pleziertjes aan (op andere manieren behalve eten), u beult al uw arbeiders af, raakt geïrriteerd of twistziek en maakt ruzie en gaat zelfs zover dat u op de vuist gaat. En God vraagt “Is dit het vasten dat Ik verkies?” Het antwoord is NEE.