Wat de doop inhoudt

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Romeinen 5:20-6:4¹

En later is de wet erbij gekomen, zodat de overtredingen toenamen; maar waar de zonde toenam werd de genade alleen maar overvloediger. 21 Want zoals de zonde heeft geheerst en tot de dood heeft geleid, zo moest door de vrijspraak de genade heersen en tot het eeuwige leven leiden, dankzij Jezus Christus, onze Heer. 6:1 Betekent dit nu dat we moeten blijven zondigen om de genade te laten toenemen? 2 Dat in geen geval. Hoe zouden wij, die dood zijn voor de zonde, nog in zonde kunnen leven? 3 Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? 4 We zijn door de doop in zijn dood met Hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden.

Vandaag het laatste bericht in deze korte serie over de doop. Ik weet dat er zoveel meer is te vertellen. Het spijt me mocht ik sommige van jullie vragen onbeantwoord laten. Maar we zullen meer gelegenheden vanuit verschillende invalshoeken hebben om die zaken te bespreken.

Bedenk dat een van onze belangrijkste redenen om deze serie aan het begin van de zomer te plaatsen, is dat we geloven dat het Nieuwe Testament mensen oproept om openhartig en dapper tot Christus te komen. Wij willen mensen zien die als gelovigen tot deze openbare verklaring zijn gekomen en we willen mensen zien die gelovigen worden via uw getuigenis en via de verkondiging van het woord, hier, de hele zomer lang.

Inhoud 1 Waarom schreef Jezus de doop voor? 2 Onderdompeling of besprenkeling? 3 Wat de doop inhoudt 4 De doop schildert af wat er met ons gebeurde toen we christenen werden 5 Noot van de vertaler

Waarom schreef Jezus de doop voor?

We kunnen ons soms afvragen waarom Jezus de doop voorschreef. Waarom is er zoiets als de doop? Als de redding komt door genade via het geloof, waarom zou je dan een vereist ritueel instellen of een symbolische daad om dat geloof te praktiseren? Dat is een vraag die de Bijbel niet beantwoordt. Maar de ervaring leert ons enkele interessante dingen.

Bijvoorbeeld, na mijn eerste bericht drie weken geleden kwam er een voormalig missionaris uit de Filipijnen naar me toe, drukte haar waardering voor de serie uit en vertelde daarna waarom. Ze zei dat in de Filippijnen, waar aardig wat katholicisme in naam evenals syncretisch katholicisme bestaat, bekeerlingen werden getolereerd en nauwelijks aandacht kregen van hun familie – totdat ze kwamen om gedoopt te worden. Dan kwamen de Bijbelse voorspellingen van vijandigheid en afscheiding om de hoek kijken. Er is iets met dit openlijk ritueel van nieuwgevonden geloof dat duidelijk maakt waar iemand staat en wat hij doet. Met andere woorden, in veel hedendaagse culturen is de situatie vergelijkbaar met de situatie van Johannes de Doper. Hij kwam om de bekeringsdoop te verkondigen en zij die dachten dat ze alles al hadden wat ze nodig hadden, werden daardoor vaak kwaad.

Diezelfde week kwam het missieblad ( The Dawn Report, mei 30). Op pagina 7 staat een plaatje van een man die in een missionaire setting doopt in een rivier, met deze tekst onder het plaatje: “Buitendiensten en dopen in de rivier zijn soms de beste voertuigen voor groei.” We kennen domweg niet het geheel der redenen waarmee God in zijn wijsheid de doop voorschreef als gangbare manier om het geloof in Christus uit te drukken en gangbare manier voor identificatie met hem en zijn volk. Wij kunnen enkele redenen bedenken waar het goed voor is maar we kunnen daarmee waarschijnlijk niet alle positieve effecten die God beoogt, benaderen. Uiteindelijk is het een daad van vertrouwen in onze Vader dat hij weet wat hij doet en wij zijn blij om naar zijn gebod te handelen.

Onderdompeling of besprenkeling?

Maar vandaag zal ik proberen u op basis van Romeinen 5:20-6:4 iets meer te laten zien van deze daad. Dat zal ook de vraag aansnijden, die sommigen onder u hebben betreffende de wijze van dopen – dat wil zeggen onderdompeling in plaats van besprenkeling. Inderdaad, laat ik eens beginnen met een algemeen woord over de onderdompeling als methode ten opzicht van besprenkeling. Er zijn minstens drie soorten bewijs om te geloven dat de nieuwtestamentische betekenis en uitoefening van de doop de onderdompeling betrof. 1) De betekenis van het woord baptizo in het Grieks is in wezen “dompelen” of “onderdompelen”, niet besprenkelen. 2) De beschrijvingen van de doop in het Nieuwe Testament duiden erop dat mensen het water ingingen om ondergedompeld te worden in plaats van dat ze water vanuit een kom over zich heen kregen gegoten of besprenkeld (Mattheüs 3:6, “in de rivier de Jordaan”; 3:16, “uit het water omhoogkwam”; Johannes 3:23, “een waterrijk gebied”; Handelingen 8:38, “liepen het water in”). 3) Onderdompeling past bij de symboliek met Christus begraven te zijn (Romeinen 6:1-4; Colossenzen 2:12).

We zullen hier niet langer bij stil blijven staan, maar laat me iets zeggen over hoe we kunnen aankijken tegen het feit dat onze kerk en onze geloofsgemeenschap van de doop in de vorm van onderdompeling een belangrijk onderdeel heeft gemaakt voor het lidmaatschap van de lokale gemeenschap van het verbond (maar niet van het universeel lichaam van Christus). We geloven niet dat de wijze van dopen een essentiële handeling is voor de redding. Dus stellen we iemands Christelijke status niet ter discussie op basis van de doopwijze. Iemand zou dan kunnen vragen: moet je hen die waarlijk zijn wedergeboren maar als gelovigen werden besprenkeld dan niet toelaten tot het lidmaatschap? Er zijn twee manieren om te verantwoorden waarom we dat niet doen.

1) Moeten we een door de mens bedachte vorm van dopen nog “dopen” noemen als we op basis van goed bewijs geloven dat het afwijkt van de vorm die door Christus is ingewijd? Zou dat niet het risico geven van minimalisering van het belang dat Christus zelf in dit gebruik stak?

2) Lokale christelijke gemeenschappen, kerken genoemd, zijn gevormd rond gedeelde Bijbelse overtuigingen waarvan sommige van belang zijn voor de redding en andere niet. We definiëren ons gemeenschappelijk leven onder het verbond niet alleen maar met de kleinst mogelijke set van geloofsonderdelen die men moet hebben om gered te zijn. Eerder geloven we dat de belangrijkheid van de waarheid en de autoriteit van de Schrift beter tot hun recht komen wanneer gemeenschappen van het Christelijk geloof zichzelf definiëren met clusters van Bijbelse overtuigingen en daarvoor staan in plaats van steeds de betekenis van het lidmaatschap te herdefiniëren elke keer als er een geloofsonderdeel betwist wordt. Als diverse Christelijke gemeenschappen dat kunnen doen terwijl ze liefde en broederschap met andere gelovigen delen, zijn zowel de waarheid als de liefde goed bediend. Bijvoorbeeld het feit dat veel sprekers die we uitnodigen naar de Bethlehem Conferentie voor Predikanten, geen leden van deze kerk kunnen zijn, duidt erop dat we liefde en eenheid serieus nemen en dat we de waarheid serieus nemen.

Welke onbelangrijke onderdelen van generatie op generatie inbegrepen zijn in het definiëren van de diverse gemeenschappen hangt grotendeels af van veranderlijke omstandigheden en veranderlijke inschattingen welke waarheden benadrukt moeten worden.

Wat de doop inhoudt

Laten we met deze achtergrond eens kijken naar Romeinen 5:20-6:4 om te zien wat de doop inhoudt en pas in de tweede plaats kijken wat dit betekent voor de wijze van dopen. Mijn doel hier is om u te helpen te zien op welke prachtige realiteit de doop wijst zodat, in hoofdzaak, u gepakt wordt door die realiteit en dat bijkomend de schoonheid en het belang van die daad in uw geest en hart zal rijzen. Romeinen 5:20-6:4:

En later is de wet erbij gekomen, zodat de overtredingen toenamen; maar waar de zonde toenam werd de genade alleen maar overvloediger. 21 Want zoals de zonde heeft geheerst en tot de dood heeft geleid, zo moest door de vrijspraak de genade heersen en tot het eeuwige leven leiden, dankzij Jezus Christus, onze Heer. 6:1 Betekent dit nu dat we moeten blijven zondigen om de genade te laten toenemen? 2 Dat in geen geval. Hoe zouden wij, die dood zijn voor de zonde, nog in zonde kunnen leven? 3 Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? 4 We zijn door de doop in zijn dood met Hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden.

Een van de prachtigste dingen van deze tekst is dat het laat zien dat, wanneer je begrijpt wat de doop inhoudt, je begrijpt wat er echt met je gebeurde toen je een christen werd. Velen van ons werden gelovig en werden gedoopt toen ze er nog niet veel van af wisten. Dat is goed. Er wordt verwacht dat de doop plaatsvindt vroeg in het christenleven wanneer je er nog niet zoveel weet van hebt. Ook wordt er verwacht dat je later meer en meer zult leren over wat het betekent.

Denk nu niet: “Oh, ik moet terugkomen en nogmaals gedoopt worden. Ik wist niet dat het dit allemaal inhoudt.” Nee. Nee. Dat zou betekenen dat u zou worden herdoopt bij elke nieuwe les die u neemt in Bijbelse theologie. Wees daarentegen blij dat u uw eenvoudig geloof in de gehoorzaamheid aan Jezus heeft betuigt en nu stap voor stap leert wat het allemaal betekent. Dat is wat Paulus hier doet: hij hoopt dat de lezers weten wat hun doop inhoudt maar hij gaat verder door het toch uit te leggen voor het geval dat men het niet (meer) weet. Leer van deze verzen wat u ooit voorstelde in de ogen van God, en wat er eigenlijk met u gebeurde toen u een christen werd.

Ik ga me bezighouden met slechts twee dingen die de doop volgens deze verzen inhoudt.

1. De doop stelt onze dood voor in de dood van Christus. Verzen 3-4a: “Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood? 4 We zijn door de doop in zijn dood met Hem begraven,” Hier hebben we een grote waarheid over ons christenen. Wij zijn gestorven. Toen Christus stierf, stierf hij onze dood. Dat houdt ten minste twee dingen in. 1) Een is dat we niet dezelfde mensen zijn die we ooit waren; onze oude ik is gestorven. Wij zijn niet meer dezelfde. 2) Een ander is dat onze toekomstige fysieke dood voor ons niet dezelfde betekenis heeft als het zou hebben gehad wanneer Christus niet onze dood was gestorven. Aangezien we met Christus zijn gestorven en hij voor ons onze dood stierf, zal onze dood niet dat afschrikwekkend ding zijn dat het anders zou zijn geweest. “Dood, waar is je overwinning? Dood, waar is je angel?” (1 Korintiërs 15:55). Het antwoord is dat de angel en de overwinning van de dood zijn opgeslokt door Christus. Denk nog eens aan vorige week: hij dronk de tank leeg. Let eens op de herhaling van het woord “in” in de verzen 3 en 4. Gedoopt “in Christus Jezus,” en gedoopt “in zijn dood” (vers 3), en gedoopt “in zijn dood” (vers 4a). Wat dit inhoudt is dat de doop onze eenheid met Christus voorstelt wat wil zeggen dat we spiritueel met hem zijn verenigd zodat zijn dood onze dood wordt en zijn leven ons leven zal worden. Hoe ervaren wij dat? Hoe weet u dat u dit is overkomen? Het antwoord is dat je dat ervaart door het geloof. Het is te horen in vergelijkbare verzen. Galaten 2:20 legt de connectie met het geloof: “Met Christus ben ik gekruisigd: Ikzelf leeft niet meer, maar Christus leeft in mij. Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God …” Met andere woorden, het “ik” dat stierf was het oude, ongelovige, opstandige “ik” en het “ik” dat tot leven kwam was het “ik” van het geloof – “Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God.” En de basis voor dit alles is de eenheid met Christus – “Christus leeft in mij.” En ik leef in hem – in spirituele vereniging met hem. Zijn dood is mijn dood en zijn leven wordt door mij geleefd gedurende mijn leven.

Een ander voorbeeld hiervan is Colossenzen 2:6-7a: “Leef in eenheid met Christus Jezus, nu u Hem als uw Heer aanvaard hebt. Blijf in Hem geworteld en gegrondvest, houd vast aan het geloof.” Hier kunt u alweer zien dat het geloof in Christus, de manier is om de eenheid met Christus te ervaren. U aanvaardt hem als Heer en Redder, en in dat geloof bent u met hem verenigd en bent u “in Hem” geworteld en “in Hem” gegrondvest.

Dus als er in Romeinen 6:3-4a staat dat we gedoopt zijn in Christus en in zijn dood, denk ik dat dit betekent dat de doop een uitdrukking is van het geloof waarin we eenheid met Christus ervaren. Dat is waarschijnlijk waarom God deze wijze van dopen zodanig heeft ontworpen dat het een begrafenis symboliseert. Het representeert de dood die wij ervaren wanneer we ons verenigen met Christus. Dat is de reden van onze onderdompeling: het is een symbolische begrafenis.

Dus besef, gelovige, dat u gestorven bent. Het oude, ongelovige, opstandige “ik” is gekruisigd met Christus. Dat is wat uw doop betekende en betekent.

2. De doop stelt onze nieuwheid van het leven in Christus voor.

Vers 4: “We zijn door de doop in zijn dood met Hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden.” Niemand blijft onder in het doopwater. Wij rijzen omhoog uit het water. Na de dood komt nieuw leven. Het oude “ik” van ongeloof en opstand stierf toen ik een eenheid werd met Christus in het geloof. Maar op het moment dat het oude “ik” stierf, werd een nieuwe “ik” leven gegeven – een nieuw spiritueel mens is als het ware uit de dood opgestaan.

De belangrijkste toelichting op deze waarheid is Colossenzen 2:12. Paulus zegt: “Toen u gedoopt werd bent u immers met Hem begraven, en met Hem bent u ook tot leven gewekt, doordat u gelooft in de kracht van de God die Hem uit de dood heeft opgewekt.” Let op: Wij zijn tot leven gewekt met Christus evenals in Romeinen 6:4 staat dat we een nieuw leven leiden. En daar heb je het werk van God die hem opwekte uit de dood zoals in Romeinen 6:4 staat dat Christus was opgewekt door de macht van de Vader. En dat gebeurt door het geloof in het werk van God die Jezus uit de dood herrees.

Dus Colossenzen 2:12 maakt duidelijk wat in Romeinen 6:4 nog vaag blijft – dat de doop ons geloof uitdrukt in het werk van God om Jezus uit de dood te herrijzen. Wij geloven dat Christus levend het graf verliet en nu heerst aan de rechterhand van de Vader in de hemel vanaf waar hij in macht en glorie zal terugkeren. En het geloof in het werk van God – Gods macht zoals Paulus het uitdrukt – is hoe wij delen in het nieuwe leven dat Christus in zichzelf heeft.

In feite is het nieuwe leven het leven met het geloof in de macht en de werken van God. “Met Christus ben ik gekruisigd. Ikzelf leef niet meer ... Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God.” Het nieuwe leven is het leven waarin dag na dag vertrouwd wordt op het werk van God – de macht van God.

De doop schildert af wat er met ons gebeurde toen we christenen werden

Laten we het eens samenvatten en een conclusie trekken. De doop schildert af wat er met ons gebeurde toen we christenen werden. Dit is wat er met ons gebeurde: we werden een eenheid met Christus. Zijn dood werd onze dood. Wij stierven met hem. En op datzelfde moment, werd zijn leven ons leven. We leven nu het leven van Christus in ons. En dit alles wordt beleefd door het geloof.

Dat is wat het betekent om een christen te zijn – te leven in de realiteit van wat onze doop inhoudt: dag na dag kijken we weg van onszelf naar God en zeggen we: “Vanwege Christus, uw Zoon, kom ik tot u. In hem behoor ik u toe. Ik ben thuis bij u. Hij is mijn enige hoop op uw acceptatie. Ik ontvang die acceptatie dagelijks opnieuw. Mijn hoop is gebaseerd op zijn dood voor mij en mijn dood in hem. Mijn leven in hem is een leven van geloof in u. Dankzij hem vertrouw ik op uw werk in mij en voor mij. Dezelfde macht en glorie die u gebruikte om hem uit de dood te herrijzen, zult u gebruiken om me te helpen. In deze belofte van toekomstige genade ligt mijn geloof en daarop is mijn hoop gevestigd. Dat is wat mijn leven nieuw maakt. O Christus, wat ben ik blij met wat mijn doop inhoudt! Dank u voor het sterven van mijn dood en het geven van nieuw leven aan mij. Amen.”

Noot van de vertaler

¹Tenzij anders vermeld zijn Bijbelteksten geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)