Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen als evenbeeld van God

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Genesis 1:26-28¹

God zei: ‘Laten Wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op Ons lijken; zij moeten heersen over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.’ God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen. Hij zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag: heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen.’

Ik wil met u deze morgen van gedachten wisselen over drie dingen die ons geleerd worden in deze tekst. Een daarvan is dat God de mens geschapen heeft. De tweede is dat God ons schiep als Zijn evenbeeld. De derde is dat God ons als man en vrouw schiep.

Het is mogelijk om deze drie waarheden te geloven zonder een Christen te zijn. Per slot van rekening worden ze allemaal in de Joodse geschriften gedoceerd. Daarom zal een goede, in de geschriften gelovende Jood deze waarheden accepteren. Maar zelfs als je deze drie waarheden kunt geloven en geen Christen bent, ze wijzen allemaal naar het christendom. Ze vragen allemaal om de voltooiing die wordt gerealiseerd door het werk en door Christus. Daar wil ik het over hebben, in het bijzonder met het oog op de derde waarheid – dat wij geschapen zijn als het evenbeeld van God als man en vrouw.

1. God schiep de mens

Laten we de eerste waarheid nemen: dat de menselijke wezens zijn geschapen door God. Ik denk dat dit smeekt om een verklaring. WAAROM schiep Hij ons? Wanneer je iets maakt, heb je een reden om het te maken. Maar geeft de wereld zoals we die kennen, een adequaat antwoord op deze vraag? Het Oude Testament heeft het over de mens die moet heersen over de wereld. Het spreekt ervan dat we geschapen zijn omwille van Gods majesteit (Jesaja 43:7). Het spreekt over de aarde die gevuld wordt met kennis over de glorie van de Heer.

Maar wat zien wij? We zien een wereld die in opstand is tegen de Schepper. We zien de Joodse geschriften die eindigen met het volkomen onafgemaakt scheppingsverhaal en met de hoop op glorie die nog moet komen. Dus alleen maar geloven dat God de mensheid schiep zoals de Joodse geschriften dat leren, smeekt erom dat de rest van het verhaal wordt verteld, namelijk, het christendom. Alleen via Christus kan het doel van de schepping behaald worden.

2. God schiep ons als Zijn evenbeeld

Of neem bijvoorbeeld de tweede waarheid: God schiep ons als Zijn evenbeeld. Zeker, dat moet iets te maken hebben met waarom we hier zijn. Zijn bedoeling met de schepping van ons moet iets wonderlijks te maken hebben met het feit dat we geen kikkers, hagedissen, vogels of zelfs geen apen zijn. Wij zijn menselijke wezens als het evenbeeld van God, wij alleen en geen ander dier.

Maar wat hebben we een puinhoop gemaakt van deze grote waardigheid. Zijn wij gelijk aan God? Wel, ja en nee. Ja, we zijn als God; zelfs al zijn we zondig en ongelovig, er is een gelijkenis. Dat weten wij want in Genesis 9:6 zegt God tegen Noach: “Wie bloed van mensen vergiet, diens bloed wordt door mensen vergoten, want God heeft de mens als zijn evenbeeld gemaakt.” Anders gezegd, zelfs in een wereld waarin zonde veel voorkomt (waaronder moord) zijn mensen nog steeds als het evenbeeld van God. Ze zullen niet als muizen en muskieten gedood worden. Je verspilt je leven als je een mens vermoordt. (Zie Jakobus 3:9)

Maar zijn we het evenbeeld zoals God ons gemaakt heeft? Is soms het evenbeeld niet onherkenbaar aangetast? Hebt u het gevoel dat u lijkt op God op de manier waarop dat behoort te zijn? Hier blijkt dus weer dat het geloof dat we werden geschapen als Gods evenbeeld smeekt om een voltooiing – in dit geval een verlossing, een transformatie, een soort herschepping. En dat is precies wat het christendom biedt. “Door die genade bent u nu immers gered, doordat u gelooft. Deze redding dankt u niet aan uzelf; ze is een geschenk van God en geen gevolg van uw daden. Niemand kan zich er dus op laten voorstaan. Want Hij is het die ons gemaakt heeft tot wat wij nu zijn: in Christus Jezus geschapen om de weg te gaan van de goede daden ... en trek de nieuwe mens aan, die naar Gods wil geschapen is in waarachtige rechtvaardigheid en heiligheid” (Efeziërs 2:8-10; 4:24). God schiep ons als Zijn evenbeeld maar wij hebben het bijna tot onherkenbaarheid ontsierd en Jezus is het antwoord. Hij komt door het geloof, Hij vergeeft, Hij zuivert, en Hij begint een terugwinningsproject dat heiliging genoemd wordt en eindigt in de glorie die God aanvankelijk voor de mensen bedoeld had. Dus aangezien we weten dat we zijn geschapen als het evenbeeld van God, smeken onze zonde en verderf om een antwoord. En Jezus is het antwoord.

3. God schiep ons als man en vrouw

De derde waarheid in deze verzen is dat God ons schiep als man en vrouw. En ook dit wijst op het christendom en vraagt om de voltooiing door Christus. Hoe? Op ten minste twee manieren. De ene gaat via het geheim van het huwelijk. De andere via de historische lelijkheid van man/vrouw-relaties in zonde.

Het geheim van het huwelijk

Neem nu het geheim van het huwelijk. In Genesis 2:24, direct na het verhaal over hoe de vrouw werd geschapen, zegt Mozes (de schrijver van Genesis): “Daarom maakt een man zich los van zijn vader en moeder en hecht hij zich aan zijn vrouw, en zij zullen één lichaam zijn.” Als nu de apostel Paulus deze vers quote in Efeziërs 5:32, zegt hij: “In deze woorden schuilt een groot geheim – ik betrek ze op Christus en de kerk.” En, met dit als zijn aanknopingspunt, onthult hij de betekenis van het huwelijk: het is een symbool van Christus’ liefde voor de kerk gerepresenteerd in de liefhebbende leiderschap van de man richting zijn vrouw. En het is een symbool voor de blije, kerkelijke onderwerping aan Christus gerepresenteerd in de relatie van de vrouw tot haar man.

Hij noemt Genesis 2:24 een “geheim” omdat God duidelijk niet al Zijn bedoelingen met het huwelijk tussen man en vrouw had onthuld in Genesis. Er staan hints en aanwijzingen in het Oude Testament dat het huwelijk was als de relatie tussen God en Zijn volk. Maar pas toen Christus kwam, werd het geheim van het huwelijk tot in detail uiteengezet. Het is bedoeld als een afspiegeling van Christus’ verbond met Zijn volk, Zijn toewijding aan zijn kerk.

Ziet u hoe Gods schepping van de mens als man en vrouw, en hoe dan de bestemming van het huwelijk als de relatie waarbij een man zijn moeder en vader verlaat om zich te hechten aan zijn vrouw in een toegewijd verbond – hoe deze scheppingsdaad en deze huwelijksbestemming vragen om de openbaring van Christus en Zijn kerk. Ze vragen om het christendom als openbaring van het geheim.

Dit is een zeer vreemde gedachte voor de meeste mensen, zelfs voor de meeste Christenen, want het huwelijk is een wereldlijk instituut evenals een christelijke. Je komt het tegen in alle culturen, niet alleen in christelijke samenlevingen. We zijn dus niet geneigd om te denken dat alle niet-christelijke huwelijken die we kennen, geheimzinnige symbolen van Christus’ relatie met de kerk zijn. Maar toch zijn ze dat, en dat we man en vrouw in het huwelijk zijn, roept het uit dat Christus Zichzelf kenbaar moet maken in Zijn relatie met de kerk. Christen zijn maakt ons begrip van het huwelijksverbond compleet.

Laat me u nu een plaatje schetsen en het een draai geven, waar u mogelijk niet eerder aan had gedacht. Christus komt terug op Aarde. Zelfs wanneer je Hem hebt zien gaan, Hij zal terugkeren, zeiden de engelen. Stelt u samen met mij die dag eens voor. De hemelen zijn geopend, de bazuin schalt en de Mensenzoon verschijnt op de wolken met macht en grote glorie, en met tienduizenden engelen die schijnen als de zon. Hij stuurt hen op pad om Zijn uitverkorenen uit alle windstreken bijeen te brengen, en laat degenen die stierven in Christus, uit de dood opstaan. Hij geeft hen nieuwe en glorieuze lichamen als de Zijne, en transformeert de rest van ons in een oogwenk zodat we bereid zijn voor de glorie.

De eeuwenlange voorbereiding van de bruid van Christus (de kerk!) is eindelijk compleet en Hij neemt haar arm, als het ware, en geleid haar naar de tafel. Het bruiloftsmaal van het Lam is gekomen. Hij staat aan het hoofd van de tafel en een grote stilte valt over de miljoenen heiligen. En Hij zegt: “Dit, mijn geliefde, was de zin van alle huwelijken. Dit is waar het allemaal naar verwees. Dit is waarom ik jullie als man en vrouw geschapen heb en het huwelijksverbond heb voorgeschreven. Er zal dus geen huwelijk meer zijn noch een uithuwelijking, want de uiteindelijke realiteit is gekomen en de duisternis kan verdwijnen.” (Zie Markus 12:25; Lucas 20:34-36)

Roep nog eens in herinnering wat we hier aan het doen zijn: we proberen in te zien dat de derde waarheid, God schiep ons als Zijn evenbeeld, mannelijk en vrouwelijk, verwijst naar het christendom als haar voltooiing. En ik zei dat ze dat op twee manieren doet. De eerste was via het geheim van het huwelijk. De schepping van mensen als mannen en vrouwen voorziet de schepping van het nodige raamwerk voor het huwelijksvoorschrift. Er kan geen huwelijk zijn zonder man en vrouw. En de zin van het huwelijk is in essentie en in volledigheid niet bekend totdat we de vergelijking zien met Christus’ relatie met de kerk.

Dus de schepping van man en vrouw verwijst naar het huwelijk en het huwelijk verwijst naar Christus en de kerk. En daarom is het geloof dat God ons als Zijn evenbeeld schiep, als man en vrouw, niet compleet zonder christendom – zonder Christus en Zijn reddingswerk voor de kerk.

De historische lelijkheid van man-vrouw relaties

Ik zei net dat er een andere manier is waarin de schepping van mannen en vrouwen in Gods evenbeeld verwijst naar het christendom als de nodige voltooiing namelijk in haar vervorming tot de historische lelijkheid van man-vrouw relaties. Laat me dat proberen uit te leggen.

Toen de zonde in de wereld kwam, was het effect op onze relatie als man en vrouw desastreus. God komt bij Adam nadat hij van de verboden vrucht had gegeten, en vraagt wat er gebeurd is. Adam zegt in Genesis 3:12: “De vrouw die U mij hebt gegeven om mij terzijde te staan, gaf mij vruchten van de boom en toen heb ik ervan gegeten.” Anders gezegd, het is haar schuld (of de Uwe door haar mij te geven!) dus als er iemand moet sterven voor het eten van de vrucht, is het beter dat zij dat is!

Daar heb je het begin van alle huiselijk geweld, alle vrouwenmishandelingen, alle verkrachtingen, alle seksuele laster, alle manieren ter kleinering van de vrouw die God geschapen heeft in Zijn evenbeeld.

Genesis 3:16 roept een vloek uit over de gevallen man en vrouw en wel als volgt: tegen de vrouw zegt God: “Je zwangerschap maak Ik tot een zware last, zwoegen zul je als je baart. Je zult je man begeren, en hij zal over je heersen.” Met andere woorden, het gevolg van de zonde en de vloek op onze tijd is het conflict tussen de seksen. Deze vers is geen beschrijving van de manier waarop de dingen zouden moeten gaan. Dit is een beschrijving van de vervloekte manier waarop dingen gaan als de zonde overheerst. Dominerende mannen en onbetrouwbare vrouwen. Dat is niet de zin van man en vrouw als Gods evenbeeld. Het is de lelijkheid van de zonde.

Hoe verwijst deze lelijkheid naar het christendom? Zij verwijst naar het christendom omdat het smeekt om de heling die het christendom brengt in de relaties tussen mannen en vrouwen. Als God ons geschapen heeft als Zijn evenbeeld, ALS MANNELIJK EN VROUWELIJK, houdt dat impliciet in: gelijkheid des persoons, gelijkheid in waardigheid, en wederzijds respect, harmonie en aanvulling, en een gemeenschappelijke bestemming. Maar waar vinden we dit terug in de historie van de wereld? Dat is in de heling die Jezus brengt.

Twee opmerkingen over de heling die Jezus brengt

Hier valt heel veel over te vertellen. Maar laat me het beperken tot twee dingen.

3.1. Het lot dat we geschapen zijn als man en vrouw

Ten eerste, Petrus zegt in 1 Petrus 3:7 dat een christelijke man en vrouw “delen in de genade van het nieuwe leven.” Wat betekent dit? Het betekent dat in Christus mannen en vrouwen weer ontdekken wat het betekent om als man en vrouw geschapen te zijn als Gods evenbeeld. Het betekent dat ze samen als man en vrouw de glorie van God voorwaarts brengen en samen als mede-erfgenamen de glorie van God erven.

De schepping als man en vrouw als Gods evenbeeld (als je het los van zonde ziet) vraagt om de voltooiing van de heling die komt door het transformerend werk van Christus en de erfenis die Hij kocht voor zondaars. Christus wint uit de zonde de waarheid terug dat mannen en vrouwen mede-erfgenamen zijn van de genade van het nieuwe leven.

3.2. De zin van de ongehuwde staat van man en vrouw

Het andere te bespreken ding over de manier waarop Christus de zaken verandert, de lelijkheid van onze strijd overwint en de bestemming vervult van de schepping van man en vrouw als het evenbeeld van God, is te vinden in 1 Korintiërs 7. Daar zegt Paulus iets wat voor die tijd bijna ongelofelijk radicaal was: “Tegen de weduwen en weduwnaars zeg ik dat het goed voor hen zou zijn alleen te blijven, zoals ik … een ongetrouwde man draagt zorg voor de zaak van de Heer en wil de Heer behagen … een ongetrouwde vrouw en een meisje dat nog niet getrouwd is, dragen zorg voor de zaak van de Heer, en wel zo dat ze God met heel hun lichaam en geest zijn toegewijd … ik zeg dit … niet om u aan banden te leggen, maar om u tot … onverminderde toewijding aan de Heer te brengen” (1 Korintiërs 7:8, 32-35).

Ziet u wat dit betekent? Het betekent dat de heling die Jezus brengt voor mannen en vrouwen die geschapen zijn als Gods evenbeeld, niet afhangt van het huwelijk. In feite leerde Paulus van zijn ervaring als alleenstaande man (en van het voorbeeld van Jezus als alleenstaande man) dat er een soort eenduidige toewijding aan de Heer mogelijk is voor de ongetrouwde man en vrouw, die gewoonlijks niet bestemd is voor getrouwde heiligen.

Een andere manier om dit te zeggen gaat als volgt: het huwelijk is een tijdelijk instituut voor dit tijdperk tot de wederopstanding van de doden. De essentie van zijn zin en doel is de representatie van Christus’ relatie tot de kerk. Maar als de realiteit komt, zal de representatie, zoals we die kennen, aan de kant gelegd worden. En er zullen noch huwelijken noch uithuwelijkingen zijn in het tijdperk dat nog komt. En zij die ongetrouwd waren en toegewijd aan de Heer, zullen aanzitten aan het bruiloftsmaal van het Lam als volwaardige mede-erfgenamen van de genade van het nieuwe leven. En overeenkomstig hun toewijding aan de Heer en hun opofferingen zullen ze beloond worden met onvoorstelbare affecties, relaties en vreugdes.

Samenvatting

Laat me eens opsommen wat we hebben gezien.

1) God schiep de mens. En aan het einde van het Oude Testament eist dit geweldig feit de rest van het verhaal op, het christendom, zodat de zin van wat God van plan was, duidelijk wordt. Zijn bedoelingen met de schepping zijn incompleet zonder het werk van Christus.

2) God schiep ons ALS ZIJN EVENBEELD. Maar we hebben dat evenbeeld zo erg verstoord dat het nauwelijks nog herkenbaar is. Daarom smeekt deze waarheid om de voltooiing van het christendom want wat Jezus doet is terugeisen wat verloren ging. Dat wordt “nieuwe schepping in Christus” genoemd. Het evenbeeld is hersteld in rechtvaardigheid en heiligheid.

3) God schiep ons als Zijn evenbeeld, MANNELIJK EN VROUWELIJK. Ook dit smeekt om voltooiing in de waarheid van het christendom. Niemand kan volledig begrijpen wat het betekent om man en vrouw in het huwelijk te zijn tenzij ze zien dat het bedoeld is als representatie van Christus en de kerk. En niemand kan de ware bestemming weten van de schepping van man en vrouw als Gods evenbeeld totdat men beseft dat man en vrouw mede-erfgenamen zijn van de genade van het nieuwe leven. En ten slotte kan niemand volledig de zin van de ongehuwde staat van man en vrouw als Gods evenbeeld door hebben, totdat ze leren van Christus dat in het komend tijdperk er geen huwelijk zal zijn. Dus hangt de glorieuze bestemming dat we man en vrouw zijn als Gods evenbeeld, niet af van het huwelijk maar van de toewijding aan de Heer.

Sta dus eens stil bij deze waarheden. God schiep u; Hij schiep u als Zijn evenbeeld; en Hij schiep u als man of vrouw opdat u volkomen, grondig en uniek toegewijd kunt zijn aan de Heer.

Noot van de vertaler

¹Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)