Het huwelijks is bedoeld om kinderen te maken … tot discipelen van Jezus, deel 2

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Vaders overwinning van woede in hemzelf en in zijn kinderen

Efeziërs 6:1-4¹

Kinderen, wees gehoorzaam aan je ouders uit ontzag voor de Heer, want zo hoort het. ‘Toon eerbied voor uw vader en moeder,’ dat is het eerste gebod waaraan een belofte verbonden is: ‘Dan zal het u goed gaan en zult u lang leven op aarde.’ Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd, maar vorm en vermaan hen, zodat u ze opvoedt zoals de Heer dat wil.

De ultieme zin van het huwelijk – het ultieme doel van het huwelijk – is om op aarde een voorstelling te zijn van de verbondstrouwe liefde tussen Christus en zijn kerk. Wat we de vorige keer zagen is dat deze levensechte voorstelling van de liefde tussen Christus en de kerk, de door God ontworpen setting is voor het ter wereld brengen van kinderen – en om hen tot discipelen van Jezus te maken. Dat zijn twee doelen van het huwelijk. En de ultieme hiervan zorgt voor de door God bestemde setting van het andere. Uiteindelijk is het huwelijk een levensechte voorstelling van hoe Christus (in de persoon van de man) van zijn kerk houdt en hoe de kerk (in de persoon van de vrouw) toegewijd is aan Christus. En deze levensechte voorstelling zorgt voor de setting – het fysieke, emotionele, morele, spirituele nest – van het ander doel van het huwelijk, namelijk, kinderen ter wereld brengen en deze tot Jezus brengen.

Inhoud 1 Ouders in een leeg nest 2 De aandacht gericht op vaders 3 Gezinshoofd strekt tot en met de opvoeding van de kinderen 4 Waarom verbittering? 5 Verbittering komt in opstand tegen autoriteit 6 Verbittering verslindt ander emoties 7 Vermijding van gegronde verbittering in onze kinderen 8 Verbittering overwinnen met de dood van Jezus 9 Vervang verbittering door vreugde 10 Het evangelie is de sleutel 11 God heeft u vergeven

Ouders in een leeg nest

In de door mij deze week gelezen gebedsbrief van zendelingen Steve en Kim Blewett, een van onze oudgediende zendingsfamilies in Papoea-Nieuw-Guinea, verklaarden ze mij dat hun beide kinderen nu getrouwd zijn (Matthew en Marilee). Dus onder de foto van Steve en Kim stonden de woorden “ouders in een leeg nest.” Iedereen in onze cultuur weet wat er wordt bedoeld met de term ouders-in-een-leeg-nest. Daarachter zit de aanname dat een van de bedoelingen van het huwelijk is het zijn van een nest voor jonge vogels totdat ze kunnen vliegen en hun eigen wormen vinden en hun eigen nesten bouwen. En als we Christenen zijn zeggen we dat de kern van dat nest de levensechte voorstelling is waarin man en vrouw de verbondsliefde tussen Christus en zijn kerk leven, laten zien en onderwijzen. Die activiteit is de kern van het nest.

De aandacht gericht op vaders

Dus de vraag van vandaag is: Wat moet er gebeuren met kinderen in deze voorstelling? Wat moet er gebeuren met kinderen die God plaatst in de levensechte gelijkenis met zijn Zoons’ liefde en de kerkelijke toewijding? Wat gebeurt er in dit nest in het belang van de jonge vogels? Bij het beantwoorden van deze vraag zijn er twee redenen waarom ik de aandacht zal richten op vaders. De minder belangrijke reden is dat het Vaderdag is, en de belangrijkere is dat in de tekst Paulus begint met verwijzen naar ouders in vers 1 en dan de aandacht verschuift naar vaders in vers 4.

Kijk eens naar vers 1: “Kinderen, wees gehoorzaam aan je ouders uit ontzag voor de Heer.” Dus heel duidelijk geven ouders leiding en aanwijzingen die gehoorzaamd kunnen worden want de kinderen wordt verteld dat ze hun ouders, zowel moeder als vader, moeten gehoorzamen. Zowel moeder als vader onderwijzen, vormen, leiden en vermanen in dit nest.

Maar kijk dan eens naar wat er gebeurt als we bij vers 4 aankomen. We kunnen verwachten dat Paulus doorgaat met de gezamenlijke focus op ouders en zegt: “Ouders, maak uw kinderen niet verbitterd, maar vorm en vermaan hen, zodat u ze opvoedt zoals de Heer dat wil.” Maar dat is niet wat hij zegt. Hij zegt: “Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd, maar vorm en vermaan hen, zodat u ze opvoedt zoals de Heer dat wil.” Dus maakte ik de vorige keer het punt dat in het huwelijk en in het nest dat door het huwelijk is gevormd, vaders een leidende verantwoordelijkheid hebben in de opvoeding van de kinderen. Niet een afzonderlijke verantwoordelijkheid maar een leidende. De manier waarop ik het wil zeggen is dat bij een probleem met de kinderen in het Piper-gezin, Jezus op de deur klopt, en als Noël² opent, zal hij zeggen: “Hallo, Noël, is de man des huizes thuis? We moeten praten.” Niet dat Noël geen verantwoordelijkheid heeft. Maar ik draag de leidende verantwoordelijkheid in de zorg dat de kinderen met de leer en discipline van de Heer worden groot gebracht.

Gezinshoofd strekt tot en met de opvoeding van de kinderen

Deze leidende verantwoordelijkheid in de opvoeding van de kinderen is niet meer dan de vanzelfsprekende voortzetting van de leidende verantwoordelijkheid in relatie tot de vrouw. Iets terug in Efeziërs 5:23, 25 zei Paulus: “Want een man is het hoofd van zijn vrouw, zoals Christus het hoofd is van de kerk, het lichaam dat Hij gered heeft … Mannen, heb uw vrouw lief, zoals Christus de kerk heeft liefgehad en zich voor haar heeft prijsgegeven.” God maakt de man niet tot leider in de relatie met zijn vrouw om dan de vrouw de leider in de relatie met de kinderen te maken. Wij mannen dragen de verantwoordelijkheid in beide richtingen. Als het anders zou zijn, zouden de kinderen zeer verward zijn. In feite zijn miljoenen kinderen tegenwoordig in verwarring en een scala aan persoonlijke en sociale problemen kunnen waarschijnlijk teruggeleid worden naar deze verwarring.

Dus wanneer Paulus in vers 4 zegt: “Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd, maar vorm en vermaan hen, zodat u ze opvoedt zoals de Heer dat wil,” verlengt hij gewoon de invloedsfeer van het leiderschap in relatie tot de vrouw naar de leidende verantwoordelijkheid in de opvoeding van onze kinderen. Dat is wat het betekent om een getrouwde man te zijn: opofferende, liefhebbende leiderschap in relatie tot onze vrouwen, en stevig, zachtaardig leiderschap in relatie tot de gezamenlijke taak van het opvoeden van de kinderen in de Heer. Dit is dus waar we vandaag over willen nadenken. Waartoe roept Efeziërs 6:4 een vader op? Mogelijk zullen we op een dag een hele boodschappenreeks over ouderschap doen. Maar dat is nu niet zo. Dus ga ik me alleen maar richten op een deel van vers 4, namelijk, de opdracht om onze kinderen niet verbitterd te maken.

Waarom verbittering?

In Efeziërs 6:4 begint Paulus met te zeggen dat vaders iets niet moeten doen. “Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd.” Van al die dingen waartoe Paulus vaders had kunnen bemoedigen niet te doen, kiest hij deze. Opvallend. Waarom deze? Waarom niet, Stel ze niet teleur? Of verwen hen niet? Of verleid hen niet tot begeerte, liegen of stelen? Of waarom niet, Misbruik hen niet? Of verwaarloos hen niet? Of wees geen slecht voorbeeld voor hen? Of manipuleer hen niet? Uit al die dingen waarvoor hij vaders had kunnen waarschuwen, waarom deze: “Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd”?

Verbittering komt in opstand tegen autoriteit

Hij vertelt ons niet waarom. Dus laat me het raden op basis van wat ik weet van de Geschriften en het leven. Ik breng twee redenen naar voren. De eerste, hij waarschuwt tegen verbittering want verbittering is de gangbaarste emotie van het zondig hart als dat botst met autoriteit. Vader belichaamt autoriteit. Los van Christus belichaamt het kind een eigen wil. En als deze twee elkaar ontmoeten, laait verbittering op. Een tweejarige krijgt driftbuien en een tiener slaat met de deur – of nog erger.

Dus denk ik dat Paulus zegt dat er zelfs verbittering zal zijn bij een zeer goede opvoeding, dus doe er alles aan zonder uw autoriteit, de waarheid of heiligheid tekort te doen, om verbittering niet te provoceren. Wees er voor het kind met uw autoriteit, waarheid en heiligheid op manieren die doelbewust proberen de reactie van verbittering te minimaliseren. We komen erop terug hoe dat moet.

Verbittering verslindt ander emoties

De tweede reden waarom Paulus zich richt op het niet opwekken van verbittering in onze kinderen is omdat deze emotie bijna alle andere, goede emoties opslokt. Het dempt de ziel. Het verdooft het hart voor vreugde, dankbaarheid, hoop, zachtaardigheid, barmhartigheid en vriendelijkheid. Dus Paulus weet dat als vader een kind helpen kan om niet door verbittering overwonnen te worden, het zijn hart kan ontsluiten voor een dozijn andere, prachtige emoties die aanbidding mogelijk maken en relaties veraangenamen. Paulus probeert vaders te helpen dat te doen wat hijzelf moest doen met zijn spirituele kinderen. Luister naar de taal van het hart in 2 Korintiërs 6:11-13: “Wij zeggen u dit alles ronduit, Korintiërs, want wij hebben u in ons hart gesloten. Niet wij schieten in onze genegenheid voor u tekort, maar u in uw genegenheid voor ons. Nu dan, ik vraag u alsof u mijn eigen kinderen bent: sluit op uw beurt ons in uw hart.”

Dus wat zullen we tegen ons, vaders, zeggen over deze verbittering in onze kinderen? Allereerst moeten we zeggen dat dit vers niet gebruikt mag worden voor emotionele afpersing door kinderen. Afpersing zou zijn: “Pa, ik ben verbitterd, dus u bent verkeerd bezig.” Sommige mensen ontgroeien deze kinderachtige zelfzuchtigheid nooit: “Mijn emoties zijn de maat van je liefde; dus als ik niet gelukkig ben, houd je niet van me.” Wij hebben allemaal deze manier van manipuleren beleefd. We weten dat Paulus dit niet bedoeld want Jezus zelf heeft veel mensen verbitterd gemaakt, en hij zondigde of faalde nooit om perfect lief te hebben. Aangezien alle kinderen zondaars zijn, zal zelfs de beste, meest liefhebbende, zachtaardigste gebruik van autoriteit sommige kinderen soms provoceren tot verbittering.

Vermijding van gegronde verbittering in onze kinderen

Dus wat vers 4a zegt is dat niet elke keer als een kind verbitterd is, een vader gezondigd heeft. Het punt is om vaders te waarschuwen dat er een grote verleiding is om dingen te zeggen, te doen en te negeren die zorgen voor redelijk vermijdbare verbittering in kinderen. De meesten van ons zijn zich bewust van de duidelijk vermijdbare dingen: schreeuwen, onrecht doen en buitensporig straffen, hypocrisie, mondelinge vernederingen, enzovoort. Maar nog belangrijker dan de vermijding van duidelijk provocerende dingen, wij vaders moeten nadenken over welke proactieve dingen we kunnen doen waarmee niet alleen verbittering wordt voorkomen maar die deze ook verminderen of wegnemen. Dat is de ware uitdaging.

Denk hier eens aan: God heeft nooit iets gedaan dat logischerwijs verbittering bij wie dan ook van zijn kinderen zou veroorzaken. Wij zijn nooit gelegitimeerd om kwaad op God te zijn. En wij zouden dat moeten toegeven, sidderen, berouw hebben en weer bescheiden vertrouwen moeten hebben in zijn almachtige goedheid. Maar hoewel God nooit iets gedaan heeft dat gegrond onze verbittering in hem oproept, wat heeft hij gedaan aan de mislukking in onze relatie met hem? Hij nam initiatieven om het te herstellen. Initiatieven die oneindig kostbaar voor hem waren.

Verbittering overwinnen met de dood van Jezus

Kijk eens terug naar wat Paulus zegt over het overwinnen van verbittering in relatie tot Gods vaderschap. Deze tekst is een voorbeeld voor ons vaders over een van de belangrijkste strategieën om verbittering bij onze kinderen te overwinnen. Kijk naar Efeziërs 4:31-5:1. Hier, zo zou je kunnen zeggen, spreekt God tot zijn kinderen: “Laat alle wrok en drift en boosheid varen, alle geschreeuw en gevloek, en alle kwaadaardigheid. Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar … “ Tot zover is het een gewoon gebod: Wees niet boos, vergeef elkaar. Maar geboden op zich zijn tandeloos. Wat daarna volgt is krachtig: “ … zoals God u in Christus vergeven heeft.” Hier heb je onze Vader in de hemel die zijn eigen Zoon stuurt (“God u in Christus vergeven heeft”) om de prijs voor onze zondige verbittering te betalen. Onze Vader vertelt ons niet gewoon om niet verbitterd te zijn; in de plaats daarvan, tegen hoge kosten voor hemzelf, overwint hij zijn verbittering en onze verbittering met de dood van Jezus.

Dan zegt hij expliciet in het volgend vers, Efeziërs 5:1, dat hij hierin de rol van een Vader speelt: “Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die Hij liefheeft.” Wij zijn kinderen van God wanneer we verbonden zijn met Christus door het geloof. Hij is onze Vader. Hij heeft zeer pijnlijke initiatieven genomen om zijn verbittering te overwinnen evenals onze zonden – onze verbittering. Wij worden oneindig bemind door God via Christus. Dus, vaders, volg het voorbeeld van uw hemelse God.

Vervang verbittering door vreugde

Dus het punt dat ik benadruk is deze: Als Paulus in Efeziërs 6:4 zegt: “Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd,” houd dan niet alleen op met het doen van dingen die verbittering opwekken; begin met het doen van dingen die verbittering wegnemen – overwin verbittering. Begin met het doen van dingen die in het hart van een kind andere wonderbaarlijke emoties opwekken zodat die niet opgeslokt worden door verbittering – de grote emotieverslinder.

De hoofdtaak in dit alles is dat u uw eigen verbittering overwint en het vervangt door zachtaardige vreugde. Vreugde die overstroomt naar uw kinderen. Als de mond van papa vooral vol is van verbittering, worden de tere emoties van een kind verteerd. Met andere woorden, om het soort vader te zijn waartoe God ons oproept, betekent het soort Christen te zijn en het soort echtgenoot waartoe God ons oproept.

Het evangelie is de sleutel

En een Christen zijn betekent gratis vergeving ontvangen van God voor al ons falen en al onze verbittering. Het betekent die tientallen jaren geharde, afstompende, emotieloze, laagwaardige verbittering laten wegsmelten met de glimlach van God via Christus. En daarna deze genezing laten overvloeien naar anderen. “Laat alle … boosheid varen … Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft.” God vergaf u. God was goed voor u. God is mild voor u. Het is allemaal vanwege Christus. Daarom vaders, in Christus door de Geest kunnen wij dit voor elkaar krijgen. Wij kunnen verbittering laten varen, wij kunnen vergeven, en wij kunnen in onze kinderen zachtaardigheid opwekken en bestendigen met een hele reeks aan schitterende emoties die waarschijnlijk door verbittering waren opgeslokt. Die kunnen herleven. In u. En in uw kinderen.

“Vaders, maak uw kinderen niet verbitterd.” Wees als God voor hen. Het was zeer kostbaar. Hij spaarde zijn eigen hemelse Zoon niet, met als doel andere kinderen te redden van zijn eigen toorn en van hun eigen opstandige woede. God roept ons niet op dit te doen voordat hij dit voor ons doet. Dat is het evangelie. Voordat hij ons gebiedt lief te hebben zoals hij dat doet (5:1), vergeeft hij ons al ons falen om lief te hebben. Knoop dit goed in uw oren, vaders! Ik roep u niet op om op deze manier van uw kinderen te houden opdat u een Vader in de hemel heeft, die zo is voor u. Het is andersom. Ik vertel u dat God, door de opoffering en gehoorzaamheid van zijn Zoon, Jezus, puur door het geloof er al helemaal voor u is. “Als God voor ons is, wie kan dan tegen ons zijn?” (Romeinen 8:31).

God heeft u vergeven

En nu, na zo’n vergevende, ondersteunende, milde, opofferende Vader voor ons vaders te zijn geworden, roept hij ons op: “Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die Hij liefheeft” (Efeziërs 5:1). Ervaar de volheid van Gods milde en harde emoties. Hij heeft zijn toorn overwonnen. Hij heeft onze zonde vergeven. En in hem – als u het wilt hebben – vindt u genezing van tientallen jaren ziel-verwoestende verbittering.

Wat onze kinderen van ons nodig hebben, is dat wij de volheid van Gods helende offer voelen. Dat is de dynamiek van het vaderschap. Zoals God u heeft vergeven, vergeef zo ook uw vrouw en vergeef zo ook uw kinderen (Efeziërs 4:32). Verbreek de wortel van die hele cyclus van verbittering door in de dieptes van uw ziel de kostbaarheid van Gods vergeving te proeven. Maak uw kinderen niet verbitterd. Laat hen in uw eigen ziel zien hoe het vervangen kan worden door zachtaardige vreugde.

---

Noot van de vertaler

¹ Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)
² Noël Piper is de vrouw van John Piper, de auteur van dit stuk.