Kleine Groepen Waarom?/Herontdekking Van Gemeenschap

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Versie van 27 okt 2009 om 16:33

In het centrum van Charleston, North Carolina, staat een oud kerkgebouw. De heldere kleuren van het gebrandschilderde glas compenseren de plechtigheid van de zware rode bakstenen. De in het glas aangebrachte afbeeldingen van Jezus en andere Bijbelse figuren filteren al het licht dat de kerk binnenvalt. Een handgesneden altaarstuk reikt tot de gewelven in het plafond. Iemand heeft ontzettend veel aandacht besteed aan details tijdens het ontwerpen en bouwen van dit huis van aanbidding. Boven de ingang, ingelegd in de bakstenen, hangt een kruis – het symbool en de kern van 2000 jaar Christendom.

Maar de tijden zijn veranderd. De behoefte aan een huis van aanbidding in het toeristische gebied van Charleston, is vervangen door de behoefte aan het vinden van goede plekken voor restaurants. Vandaar dat de voormalige Kerk van de Verlosser tegenwoordig het grillrestaurant “Mesa Grill” huisvest. De naam van de kerk, die gegraveerd staat op een marmeren plakkaat naast de ingang, ziet eruit alsof geprobeerd is deze met een zandstraler uit te wissen. In het glazen kastje waarin vroeger de kerkelijke activiteiten en het thema van de preek werden aangekondigd, hangt nu het menu van de dag. Waar vroeger hardhouten kerkbanken stonden, staan nu schreeuwerig beklede zitjes tussen potten met planten. Rockmuziek doordrenkt de atmosfeer; Sting heeft Händel vervangen zoals het avondmaalsbrood is vervangen door nacho’s. Geen van de eigenaren lijkt zich bewust van de onverenigbaarheden.

BIJBELSE GEMEENSCHAP HERONTDEKKEN

Zoals de titel van dit hoofdstuk aankondigt, is dit een korte verhandeling over gemeenschap en is de “Mesa Grill” een geschikt voorbeeld voor wat er gebeurd is met de praktijk van christelijke relaties in de kerk van vandaag. We hebben de term gehouden en hebben het veranderd in iets wat niet eens in de verte weergeeft wat het betekent voor degene die het heeft gedefinieerd.

Gemeenschap is zoals dat oude kerkgebouw. Mensen zijn begonnen de term te gebruiken om manieren van omgaan te beschrijven die nooit bedoeld zijn voor deze waardevolle gemeenschap van heiligen. En omdat God het gebruik heeft gemaakt, zouden we ons er beter van kunnen verzekeren dat we het gebruiken op de manier zoals Hij het bedoeld heeft – omdat God gemeenschap niet te koop zet. Denk aan de reactie van Jezus toen Hij erachter kwam dat de tempel werd gebruikt als een plaats om winst te maken.

Wat gemeenschap niet is. Christenen hebben gemeenschap geherdefinieerd tot de betekenis van elke warme menselijke interactie – vooral als we contact maken met iemand en ontdekken dat we gemeenschappelijke interesses, ervaringen of oogpunten hebben. Ik geniet van de openlucht. Trektochten maken, kanoën en vissen behoren tot mijn favoriete vrije tijdsactiviteiten. Als ik iemand ontmoet die de vreugden van de Rose River Trail in Shenandoah National Park kent, of de stroomversnellingen van de Youghgheny River heeft gekanood, of opgewonden raakt bij de eerste ruk aan de lijn die de aanval van een kleinbekbaars aangeeft, dan is ons gesprek onvermijdelijk geanimeerd en vriendelijk. Maar het is geen gemeenschap.

Als ik tijd doorbreng met een broeder in Christus - volleyballend, pratend over gedeelde politieke meningen, of de laatste ontwikkelingen van een favoriete voetbalclub doornemend - kunnen we een heerlijke tijd hebben en een vriendschap verdiepen. Maar het is geen gemeenschap.

Laat ik dit punt verder uitleggen. Gemeenschap is niet (tenminste niet noodzakelijkerwijs) met iemand naar een Bijbelstudie gaan, het delen van doctrines waar je in gelooft, of het bezoeken van een mannenbijeenkomst waar emoties diepgaan en passies groot zijn. Gemeenschap wordt niet gevonden in een ‘groepstherapiesessie’ waar deelnemers hun meest duistere gedachten onthullen – zelfs als iedereen in de groep christen is en een Bijbel bij zich heeft. Het is zelfs zo, dat twee christenen met elkaar getrouwd kunnen zijn en toch geen gemeenschap ervaren.

Ik heb christenen horen klagen dat hun relaties oppervlakkig lijken en dat ze niet weten waarom. Wat ze vaak niet zien is, dat ook al hebben christenen relaties, niet alle relaties ook gemeenschap ervaren. God biedt ons in gemeenschap een waardevol, maar vaak verwaarloosd geschenk: een menselijke relatie die speciaal ontworpen is voor Zijn kinderen. Als God het zo belangrijk vindt, kunnen we maar beter op zoek gaan naar wat het wel is.

Wat gemeenschap is. Gemeenschap is een unieke, christelijke, relationele ervaring. Alleen die, die door de Heilige Geest opnieuw geboren worden, kunnen gemeenschap hebben – wat de verwaarlozing ervan des te meer tragisch maakt.

Het woord ‘gemeenschap’, zoals het gebruikt wordt in onze Bijbel is een vertaling van het Griekse woord koinonia. Als het woord hardop uitgesproken wordt, doet het denken aan het Engelse woord ‘community’, wat logisch is, omdat koinonia de oorsprong is van dat woord. Maar helaas hebben politici en sociologen het woord ‘community’ effectief geherdefinieerd tot de betekenis van ‘een groep die in een bepaald onderwerp is geïnteresseerd’, zodat we aanvullende woorden nodig hebben om tot de volle betekenis te komen. Hier kan de Nieuwe Bijbelvertaling helpen. Daarin wordt koinonia vertaald als ‘gemeenschap’, maar ook als ‘verbondenheid’ en ‘delen’ (in de volgende verzen zijn deze woorden ter verduidelijking onderstreept).

“Ze bleven trouw aan het onderricht van de Apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed.” (Hand. 2:42)

“Nu u door Christus zozeer bemoedigd wordt en liefdevol getroost, nu er dan onder u zo’n grote verbondenheid met de Geest is, zo veel ontferming en medelijden.” (Filp. 2:1)

“... Ik bid dat het geloof dat u met ons deelt u een dieper inzicht geeft in al het goede dat ons nader tot Christus brengt.” (Filemon 1:6)

Wat is gemeenschap zoals gedefinieerd in het Nieuwe Testament? Precies dit: samen verbonden zijn in het leven en de waarheid die door de Heilige Geest mogelijk zijn door onze eenheid met Christus. Gemeenschap is iets gemeenschappelijks delen op het diepst mogelijke niveau van menselijke relatie – onze ervaring met God zelf

Samen verbonden zijn... leven en waarheid... delen in gemeenschappelijkheid... menselijke relatie... ervaring van God – deze gedeelten omvatten de kern van de unieke christelijke ervaring van gemeenschap. Mogelijkheden om verliefd te worden, te trouwen, zich voort te planten, een carrière na te jagen, te gaan bungee-jumpen, te voetballen, of naar school te gaan zijn beschikbaar voor de mensheid in het algemeen. Maar alleen christenen kunnen gemeenschap ervaren. Alleen al om deze reden, zou deze unieke kwaliteit van een christelijk bestaan buitengewoon waardevol voor ons moeten zijn. We zouden vurig de betekenis ervan moeten onderzoeken zodat we Zijn schatten ten volle kunnen ervaren. Mijn oprechte hoop is dat dit hoofdstuk je zal brengen tot het zoeken van een diepere ervaring van gemeenschap.

BEGINNEN MET GOD

Gemeenschap met God is een eerste voorwaarde voor gemeenschap met anderen. Dit is de uitdrukkelijke boodschap van Johannes in zijn eerste Bijbelbrief:

“Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen we ook aan u, opdat ook u met ons verbonden bent. En verbonden zijn met ons is verbonden zijn met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus… Als we zeggen dat we met Hem verbonden zijn terwijl we onze weg in het duister gaan, liegen we en leven we niet volgens de waarheid. Maar gaan we onze weg in het licht, zoals hijzelf in het licht is, dan zijn we met elkaar verbonden en reinigt het bloed van Jezus, Zijn Zoon, ons van alle zonde.” (1 Johannes 1:3,6-7)

De argumentatie van Johannes is misschien niet zo direct als de moderne lezer het graag zou willen, maar zijn logica is duidelijk. Johannes en zijn medeleraren (de ‘wij’ in de Bijbelpassage) hebben de waarheid ontdekt door het leven en het onderwijs van Jezus. Dit heeft hen toegang gegeven tot gemeenschap met God en met de naar de hemel opgevaren Verlosser. Deze gemeenschap bestaat niet alleen met God, maar tussen en temidden van hen die ‘leven volgens de waarheid’. Zonde (“onze weg in het duister gaan”) verontreinigt niet alleen onze gemeenschap met God, maar hindert ook de gemeenschap met elkaar. “Onze weg in het licht gaan” - gehoorzaam zijn aan Gods Woord en het belijden van onze zonden wanneer we ongehoorzaam zijn - zou moeten resulteren in gemeenschap.

Kortom, gemeenschap met anderen begint met een eerlijke, open en gehoorzame relatie met God die gegrond is in de waarheid van Zijn Woord. Hoe we deze relatie delen met anderen - hoe we worstelen met het begrip waarheid en onze strijd om het toe te passen in ons leven - dat is de essentie van gemeenschap.

Derhalve heeft gemeenschap één bron en twee middelen. Die ene bron is God. De twee middelen – beiden moeten worden gezien in het licht van de Bijbel – zijn het werk van de Heilige Geest direct in onze harten en het werk van de Heilige Geest door andere christenen heen.

Dit horende zullen sommigen die dit lezen in de verleiding komen om uit de bus te stappen die hen brengt naar gemeenschap. Relaties, zelfs die tussen gelovigen, zitten vaak vol met problemen. Het nastreven van relaties is, het ons openstellen voor pijn, misverstanden en ongemak, want onze relaties zullen onvermijdelijk worden beïnvloed door onze zonden.

Misschien denk je dat gemeenschap met God het enige is wat je nodig hebt. Is het immers niet zo dat de Bijbel ons leert dat God en Zijn Woord voldoende zijn voor al onze noden met betrekking tot het leven en godvruchtigheid? Dat is waar. De fout zit hem echter in het beperken van de manieren die God gebruikt om ons te helpen de waarheid toe te passen in ons leven.

Slechts de Heilige Geest kan het Woord van God verduidelijken, zodat we het begrijpen en ons de kracht geeft eraan gehoorzaam te zijn. De Heilige Geest kiest er echter vaak voor om andere mensen te gebruiken als instrument om Zijn waarheid aan ons te communiceren. Wie zijn wij om met Hem te redetwisten? Natuurlijk zal Hij Bijbelse leraren gebruiken door middel van preken, boeken en cassettebandjes. Maar Hij zal ook Jan en alleman gebruiken in jouw kleine groep – en hier wringt de schoen. We kunnen leraren negeren, boeken dichtslaan en cassettebandjes uitzetten. En als we wel opletten, kunnen we ze toepassen op de manier die ons het beste uitkomt. Het zijn echter de mensen die het dichtste bij ons staan die, als ze hun taak binnen de gemeenschap serieus nemen, ons niet zullen toestaan Gods aansporingen zo gemakkelijk te negeren.

Wij zijn als de Israëlieten die trokken door de wildernis, als de discipelen, dicht opeengepakt in de bovenkamer nadat Jezus ten hemel was opgevaren en als de pelgrims die aan boord van de Mayflower naar Amerika voeren. De negatieve kijk op de dingen is dat we met elkaar zitten opgescheept – begrenst door een woestijn, een vijandig Jeruzalem of een woeste zee. Maar ‘opgescheept zitten’ is geen Bijbels principe. Beter gezegd we horen bij elkaar. We zijn pelgrims op weg naar het beloofde land, geroepen elkaar te helpen op deze weg. God heeft gemeenschap gekozen als een voornaam middel voor het leven als onderdeel van Zijn lichaam.