Kleine Groepen Waarom?/Herontdekking Van Gemeenschap

Uit Bijbelse Boeken en Preken

In het centrum van Charleston, North Carolina, staat een oud kerkgebouw. De heldere kleuren van het gebrandschilderde glas compenseren de plechtigheid van de zware rode bakstenen. De in het glas aangebrachte afbeeldingen van Jezus en andere Bijbelse figuren filteren al het licht dat de kerk binnenvalt. Een handgesneden altaarstuk reikt tot de gewelven in het plafond. Iemand heeft ontzettend veel aandacht besteed aan details tijdens het ontwerpen en bouwen van dit huis van aanbidding. Boven de ingang, ingelegd in de bakstenen, hangt een kruis – het symbool en de kern van 2000 jaar Christendom.

Maar de tijden zijn veranderd. De behoefte aan een huis van aanbidding in het toeristische gebied van Charleston, is vervangen door de behoefte aan het vinden van goede plekken voor restaurants. Vandaar dat de voormalige Kerk van de Verlosser tegenwoordig het grillrestaurant “Mesa Grill” huisvest. De naam van de kerk, die gegraveerd staat op een marmeren plakkaat naast de ingang, ziet eruit alsof geprobeerd is deze met een zandstraler uit te wissen. In het glazen kastje waarin vroeger de kerkelijke activiteiten en het thema van de preek werden aangekondigd, hangt nu het menu van de dag. Waar vroeger hardhouten kerkbanken stonden, staan nu schreeuwerig beklede zitjes tussen potten met planten. Rockmuziek doordrenkt de atmosfeer; Sting heeft Händel vervangen zoals het avondmaalsbrood is vervangen door nacho’s. Geen van de eigenaren lijkt zich bewust van de onverenigbaarheden.

BIJBELSE GEMEENSCHAP HERONTDEKKEN

Zoals de titel van dit hoofdstuk aankondigt, is dit een korte verhandeling over gemeenschap en is de “Mesa Grill” een geschikt voorbeeld voor wat er gebeurd is met de praktijk van christelijke relaties in de kerk van vandaag. We hebben de term gehouden en hebben het veranderd in iets wat niet eens in de verte weergeeft wat het betekent voor degene die het heeft gedefinieerd.

Gemeenschap is zoals dat oude kerkgebouw. Mensen zijn begonnen de term te gebruiken om manieren van omgaan te beschrijven die nooit bedoeld zijn voor deze waardevolle gemeenschap van heiligen. En omdat God het gebruik heeft gemaakt, zouden we ons er beter van kunnen verzekeren dat we het gebruiken op de manier zoals Hij het bedoeld heeft – omdat God gemeenschap niet te koop zet. Denk aan de reactie van Jezus toen Hij erachter kwam dat de tempel werd gebruikt als een plaats om winst te maken.

Wat gemeenschap niet is. Christenen hebben gemeenschap geherdefinieerd tot de betekenis van elke warme menselijke interactie – vooral als we contact maken met iemand en ontdekken dat we gemeenschappelijke interesses, ervaringen of oogpunten hebben. Ik geniet van de openlucht. Trektochten maken, kanoën en vissen behoren tot mijn favoriete vrije tijdsactiviteiten. Als ik iemand ontmoet die de vreugden van de Rose River Trail in Shenandoah National Park kent, of de stroomversnellingen van de Youghgheny River heeft gekanood, of opgewonden raakt bij de eerste ruk aan de lijn die de aanval van een kleinbekbaars aangeeft, dan is ons gesprek onvermijdelijk geanimeerd en vriendelijk. Maar het is geen gemeenschap.

Als ik tijd doorbreng met een broeder in Christus - volleyballend, pratend over gedeelde politieke meningen, of de laatste ontwikkelingen van een favoriete voetbalclub doornemend - kunnen we een heerlijke tijd hebben en een vriendschap verdiepen. Maar het is geen gemeenschap.

Laat ik dit punt verder uitleggen. Gemeenschap is niet (tenminste niet noodzakelijkerwijs) met iemand naar een Bijbelstudie gaan, het delen van doctrines waar je in gelooft, of het bezoeken van een mannenbijeenkomst waar emoties diepgaan en passies groot zijn. Gemeenschap wordt niet gevonden in een ‘groepstherapiesessie’ waar deelnemers hun meest duistere gedachten onthullen – zelfs als iedereen in de groep christen is en een Bijbel bij zich heeft. Het is zelfs zo, dat twee christenen met elkaar getrouwd kunnen zijn en toch geen gemeenschap ervaren.

Ik heb christenen horen klagen dat hun relaties oppervlakkig lijken en dat ze niet weten waarom. Wat ze vaak niet zien is, dat ook al hebben christenen relaties, niet alle relaties ook gemeenschap ervaren. God biedt ons in gemeenschap een waardevol, maar vaak verwaarloosd geschenk: een menselijke relatie die speciaal ontworpen is voor Zijn kinderen. Als God het zo belangrijk vindt, kunnen we maar beter op zoek gaan naar wat het wel is.

Wat gemeenschap is. Gemeenschap is een unieke, christelijke, relationele ervaring. Alleen die, die door de Heilige Geest opnieuw geboren worden, kunnen gemeenschap hebben – wat de verwaarlozing ervan des te meer tragisch maakt.

Het woord ‘gemeenschap’, zoals het gebruikt wordt in onze Bijbel is een vertaling van het Griekse woord koinonia. Als het woord hardop uitgesproken wordt, doet het denken aan het Engelse woord ‘community’, wat logisch is, omdat koinonia de oorsprong is van dat woord. Maar helaas hebben politici en sociologen het woord ‘community’ effectief geherdefinieerd tot de betekenis van ‘een groep die in een bepaald onderwerp is geïnteresseerd’, zodat we aanvullende woorden nodig hebben om tot de volle betekenis te komen. Hier kan de Nieuwe Bijbelvertaling helpen. Daarin wordt koinonia vertaald als ‘gemeenschap’, maar ook als ‘verbondenheid’ en ‘delen’ (in de volgende verzen zijn deze woorden ter verduidelijking onderstreept).

“Ze bleven trouw aan het onderricht van de Apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed.” (Hand. 2:42)

“Nu u door Christus zozeer bemoedigd wordt en liefdevol getroost, nu er dan onder u zo’n grote verbondenheid met de Geest is, zo veel ontferming en medelijden.” (Filp. 2:1)

“... Ik bid dat het geloof dat u met ons deelt u een dieper inzicht geeft in al het goede dat ons nader tot Christus brengt.” (Filemon 1:6)

Wat is gemeenschap zoals gedefinieerd in het Nieuwe Testament? Precies dit: samen verbonden zijn in het leven en de waarheid die door de Heilige Geest mogelijk zijn door onze eenheid met Christus. Gemeenschap is iets gemeenschappelijks delen op het diepst mogelijke niveau van menselijke relatie – onze ervaring met God zelf

Samen verbonden zijn... leven en waarheid... delen in gemeenschappelijkheid... menselijke relatie... ervaring van God – deze gedeelten omvatten de kern van de unieke christelijke ervaring van gemeenschap. Mogelijkheden om verliefd te worden, te trouwen, zich voort te planten, een carrière na te jagen, te gaan bungee-jumpen, te voetballen, of naar school te gaan zijn beschikbaar voor de mensheid in het algemeen. Maar alleen christenen kunnen gemeenschap ervaren. Alleen al om deze reden, zou deze unieke kwaliteit van een christelijk bestaan buitengewoon waardevol voor ons moeten zijn. We zouden vurig de betekenis ervan moeten onderzoeken zodat we Zijn schatten ten volle kunnen ervaren. Mijn oprechte hoop is dat dit hoofdstuk je zal brengen tot het zoeken van een diepere ervaring van gemeenschap.

BEGINNEN MET GOD

Gemeenschap met God is een eerste voorwaarde voor gemeenschap met anderen. Dit is de uitdrukkelijke boodschap van Johannes in zijn eerste Bijbelbrief:

“Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen we ook aan u, opdat ook u met ons verbonden bent. En verbonden zijn met ons is verbonden zijn met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus… Als we zeggen dat we met Hem verbonden zijn terwijl we onze weg in het duister gaan, liegen we en leven we niet volgens de waarheid. Maar gaan we onze weg in het licht, zoals hijzelf in het licht is, dan zijn we met elkaar verbonden en reinigt het bloed van Jezus, Zijn Zoon, ons van alle zonde.” (1 Johannes 1:3,6-7)

De argumentatie van Johannes is misschien niet zo direct als de moderne lezer het graag zou willen, maar zijn logica is duidelijk. Johannes en zijn medeleraren (de ‘wij’ in de Bijbelpassage) hebben de waarheid ontdekt door het leven en het onderwijs van Jezus. Dit heeft hen toegang gegeven tot gemeenschap met God en met de naar de hemel opgevaren Verlosser. Deze gemeenschap bestaat niet alleen met God, maar tussen en temidden van hen die ‘leven volgens de waarheid’. Zonde (“onze weg in het duister gaan”) verontreinigt niet alleen onze gemeenschap met God, maar hindert ook de gemeenschap met elkaar. “Onze weg in het licht gaan” - gehoorzaam zijn aan Gods Woord en het belijden van onze zonden wanneer we ongehoorzaam zijn - zou moeten resulteren in gemeenschap.

Kortom, gemeenschap met anderen begint met een eerlijke, open en gehoorzame relatie met God die gegrond is in de waarheid van Zijn Woord. Hoe we deze relatie delen met anderen - hoe we worstelen met het begrip waarheid en onze strijd om het toe te passen in ons leven - dat is de essentie van gemeenschap.

Derhalve heeft gemeenschap één bron en twee middelen. Die ene bron is God. De twee middelen – beiden moeten worden gezien in het licht van de Bijbel – zijn het werk van de Heilige Geest direct in onze harten en het werk van de Heilige Geest door andere christenen heen.

Dit horende zullen sommigen die dit lezen in de verleiding komen om uit de bus te stappen die hen brengt naar gemeenschap. Relaties, zelfs die tussen gelovigen, zitten vaak vol met problemen. Het nastreven van relaties is, het ons openstellen voor pijn, misverstanden en ongemak, want onze relaties zullen onvermijdelijk worden beïnvloed door onze zonden.

Misschien denk je dat gemeenschap met God het enige is wat je nodig hebt. Is het immers niet zo dat de Bijbel ons leert dat God en Zijn Woord voldoende zijn voor al onze noden met betrekking tot het leven en godvruchtigheid? Dat is waar. De fout zit hem echter in het beperken van de manieren die God gebruikt om ons te helpen de waarheid toe te passen in ons leven.

Slechts de Heilige Geest kan het Woord van God verduidelijken, zodat we het begrijpen en ons de kracht geeft eraan gehoorzaam te zijn. De Heilige Geest kiest er echter vaak voor om andere mensen te gebruiken als instrument om Zijn waarheid aan ons te communiceren. Wie zijn wij om met Hem te redetwisten? Natuurlijk zal Hij Bijbelse leraren gebruiken door middel van preken, boeken en cassettebandjes. Maar Hij zal ook Jan en alleman gebruiken in jouw kleine groep – en hier wringt de schoen. We kunnen leraren negeren, boeken dichtslaan en cassettebandjes uitzetten. En als we wel opletten, kunnen we ze toepassen op de manier die ons het beste uitkomt. Het zijn echter de mensen die het dichtste bij ons staan die, als ze hun taak binnen de gemeenschap serieus nemen, ons niet zullen toestaan Gods aansporingen zo gemakkelijk te negeren.

Wij zijn als de Israëlieten die trokken door de wildernis, als de discipelen, dicht opeengepakt in de bovenkamer nadat Jezus ten hemel was opgevaren en als de pelgrims die aan boord van de Mayflower naar Amerika voeren. De negatieve kijk op de dingen is dat we met elkaar zitten opgescheept – begrenst door een woestijn, een vijandig Jeruzalem of een woeste zee. Maar ‘opgescheept zitten’ is geen Bijbels principe. Beter gezegd we horen bij elkaar. We zijn pelgrims op weg naar het beloofde land, geroepen elkaar te helpen op deze weg. God heeft gemeenschap gekozen als een voornaam middel voor het leven als onderdeel van Zijn lichaam.

MIDDELEN OM TOT GEMEENSCHAP TE KOMEN

Hebt u ooit gehoord van de zinsnede ‘een manier om genade te verkrijgen’? In de theologie wordt daarmee gerefereerd aan de dingen die we kunnen doen, zoals bidden of mediteren op een Bijbelstuk, om onszelf in een positie te plaatsen waarin we dingen van God kunnen ontvangen. Gemeenschap is ook een manier om genade te verkrijgen. Het is een manier om op een plek te komen waar God ons wil ontmoeten. Dus is de volgende vraag: wat zijn de manieren om gemeenschap te verkrijgen? Wat kunnen we doen om ons op de juiste manier te positioneren voor het ervaren van gemeenschap? De lijst is lang.

Samen God aanbidden. Aanbidding is een middel om gemeenschap met God te ervaren door het overdenken en verkondigen van waarheid betreffende Hem, Hem onze dankbaarheid te tonen en Zijn nabijheid te ervaren. Zoals ons eerder duidelijk werd uit Zijn Woord, leidt gemeenschap met God - inclusief aanbidden - tot gemeenschap met elkaar.

Bid voor elkaar en besteed daarbij speciale aandacht aan de lasten die op ons drukken en hoe God aan het werk is in onze levens. Door samen te bidden kan je ontdekken hoe ver iemand anders in zijn gemeenschap met God staat en wat de kenmerken van zijn relatie met de Heer zijn.

Gebruik je geestelijke gaven om anderen te helpen groeien in God. Als gemeenschap verbonden zijn in de Geest betekend, bestaat er dan een grotere verbondenheid dan elkaar te dienen door genadegaven die ons door de Geest gegeven zijn?

Draag elkaars lasten. Paulus zei het zo: “Broeders en zusters, wanneer u merkt dat een van u een misstap heeft begaan, moet u, die door de Geest geleid wordt, hem zachtmoedig weer op het rechte pad brengen. Pas op dat u niet ook zelf tot misstappen wordt verleid. Draag elkaars lasten, zo leeft u de wet van Christus na.” (Galaten 6:1-2) We hebben allemaal lasten en, zoals ik mijn voorganger C.J. Mahaney eens hoorde zeggen, we hebben de verantwoordelijkheid om deze lasten te communiceren zonder van anderen goddelijke openbaringen te verwachten die hen duidelijk maken wat onze lasten zijn. Dit proces hoeft echter niet moeilijk te zijn.

Op een dag zat ik met drie andere stafleden in een kerkkantoor. We waren bezig met het beëindigen van een zakelijke ontmoeting. Toen we opstonden om te vertrekken, zei ik simpelweg: “Ik moet jullie laten weten wat er in mijn hart omgaat.” Dat was alles wat nodig was om het proces in gang te zetten.

Minder dan een maand geleden hadden we een achtjarige jongen begraven die aan kanker was gestorven. Matt was niet slechts een gemeentelid; hij was een vriend voor mij en mijn familie geweest. Sindsdien had ik een zwaar gevoel, een droefheid. Ik wist niet zeker of de bron daarvan zuiver was en of ik er op de juiste manier mee omging.

Mijn vrienden luisterden aandachtig terwijl ik probeerde mijn gevoelens uit te leggen. Maar ze probeerden me niet alleen te troosten. Ze stelden me ook indringende vragen over kwesties als zelfmedelijden, piekeren en een trots verantwoordelijkheidsgevoel. De vereiste moed om zulke vragen te stellen aan iemand zo verdrietig als ik, maar het was nodig dat die vragen gesteld werden en ik had op dat moment niet voldoende wijsheid om ze aan mezelf te stellen.

Toen mijn vrienden klaar waren met vragen stellen, wist ik dat iemand me begreep – en niet alleen op een emotioneel niveau. Ze hadden me geholpen mijn hart te onderzoeken. Hun raad? Kijk uit voor bepaalde verleidingen, maar verder ben je gewoon aan het rouwen, John. De droefheid die je voelt is een normaal onderdeel van de pijnlijke verliezen die we meemaken in het leven.

Was ik verlost van mijn verdriet op dat moment? Verliet ik het kantoor dansend van vreugde? Nee. Maar drie andere mannen droegen nu mijn last met mij mee. Ik voelde een last van me afvallen.

Het is belangrijk dat we lasten van onze beproevingen communiceren. Niet alleen de uiterlijke moeilijkheden van bijvoorbeeld een baan verliezen of ziek zijn, maar ook de innerlijke conflicten. Het is ook belangrijk de lasten van onze angsten te communiceren. Wij vinden die vaak beschamend, maar ze kunnen ons hart beheersen. Wat een treurnis als christenen gebukt gaan onder hun lasten, omdat ze geen hulp wilden ontvangen van hun gemeenschap!

Delen van geestelijke ervaringen. Sinds ze op de middelbare school zat, houdt mijn vrouw Nancy een dagboek bij van haar stille tijd met God. Het is niet ongebruikelijk voor haar om delen van dat dagboek aan mij voor te lezen. Ik, op mijn beurt, deel ook soortgelijke zaken met haar. Het neemt vaak maar vijf minuten in beslag. Toch is het evenzeer een moment van waardevolle gemeenschap met elkaar.

Belijd elkaar je zonden – voordat iemand anders je met je zonden confronteert. Deze overduidelijke bron van hulp in het overwinnen van zonden wordt vaak verwaarloosd vanwege dwaze trots. “Beken elkaar uw zonden”, schrijft Jakobus, “en bid voor elkaar, dan zult u genezen. Want het gebed van een rechtvaardige is krachtig en mist zijn uitwerking niet.” (Jakobus 5:16).

Vermaan elkaar wanneer we zien dat iemand heeft gefaald zijn zonden te herkennen en er verantwoordelijkheid voor te nemen. Paulus schrijft dat wanneer we zien dat een broeder een misstap heeft begaan, we hem daarop moeten wijzen en we moeten proberen hem weer op het rechte pad te brengen (Galaten 6:1). Dit mag dan wel ongemakkelijk zijn, het is gemeenschap. En wanneer het ons aanvankelijk niet lukt om een zondigende broeder van zijn zonde te overtuigen, leert Jezus ons om de kring van gemeenschap te vergroten om er zeker van te zijn dat de vermaning juist is en dat er alles aan wordt gedaan om de broeder weer op het rechte pad te brengen (Mattheüs 18:15).

Vermanen (zie hoofdstuk vijf) is een van de moeilijkste aspecten van gemeenschap, omdat het vaak onenigheid en conflicten met zich meebrengt. Bovendien moet diegene die vermaant niet raar opkijken als zijn eigen motieven ook worden getoetst door de gemeenschap en blijkt dat ze gebrekkig zijn. Zonder dit dynamische onderdeel van gemeenschap zouden we echter delen van ons leven ommuren, waardoor we ons zouden afsluiten voor andere gelegenheden voor gemeenschap.

Dien elkaar in praktische zin. Om effectief te kunnen dienen is het nodig elkaars noden te kennen. Het ontdekken van deze noden is vaak het gevolg van gemeenschap. Stel je eens voor dat een stel uit je groep opbiecht dat ze worstelen met buitengewone conflicten als gevolg van verwaarlozing van hun huwelijk. Gemeenschap zou wel eens kunnen inhouden dat je een weekend op hun kinderen past, zodat de ouders een weekendje weg kunnen om aan hun relatie te werken.

We moeten er echter voor oppassen te denken dat het simpelweg uitvoeren van deze principes automatisch zal resulteren in gemeenschap. Onthoud dat dit ‘manieren om gemeenschap te verkrijgen’ zijn. Ze brengen je in een positie waar gemeenschap plaats kan vinden, niet waar gemeenschap plaats zal vinden. Echte gemeenschap is het werk van de Heilige Geest en vindt plaats door genade. En zoals bij het stijldansen: je hebt er twee mensen voor nodig en niet iedereen heeft zin om te dansen. Niettemin ontneemt het niet toepassen van deze manieren om gemeenschap te verkrijgen ons de gelegenheid om gemeenschap te ervaren als een manier waardoor we genade verkrijgen.

STRUIKELBLOKKEN VOOR GEMEENSCHAP

In een artikel over gemeenschap noemt J.J. Packer vier struikelblokken voor het genieten van deze specifieke vorm van leven in de Heilige Geest, namelijk onafhankelijkheid, formaliteit, bitterheid en elitarisme.

Onafhankelijkheid. Deze zonde communiceert aan God en aan anderen dat we zelf bekwaam genoeg zijn. Het uit zichzelf in een gebrek aan gebed (een product van onze illusie dat we God niet nodig hebben) en een gebrek aan gemeenschap (een product van onze illusie dat we elkaar niet nodig hebben).

De afgelopen 30 jaar zijn christenen gefascineerd geweest door 1 Korinthiërs 12 en andere nieuwtestamentische passages over de gaven van de Geest. De onderliggende gedachte was vaak: “Wat zijn mijn gaven?” Als het onze intentie is om te dienen, dan is dit een goede vraag om aan onszelf te stellen. Als je het hoofdstuk echter in zijn geheel leest komt de boodschap naar voren dat we elkaar nodig hebben, want verschillende mensen hebben verschillende gaven. Zonder gemeenschap kunnen wij niet de persoon worden die God wil dat we worden, zoals een lichaam dat niet volledig kan functioneren zonder ogen, handen of oren.

In onze onafhankelijkheid hebben we de neiging om gemeenschap te negeren, totdat we in een crisissituatie terechtkomen en wel moeten erkennen dat we de gemeenschap nodig hebben. Dan haasten we ons om relaties op te bouwen, precies op het moment waarop we daar de minste tijd voor hebben en waarop anderen (terecht, als je naar de voorgeschiedenis kijkt) juist hebben geconcludeerd dat wij niet geïnteresseerd zijn in gemeenschap.

Formaliteit. Het woord roept beelden op van een debutantenbal en het proberen te herinneren welke vork je ook weer dient te gebruiken bij een chique diner. Maar hier betekent het slechts de regels en standaards die we onbewust toepassen wanneer we in gezelschap zijn. Soms zijn deze regels neutraal, maar soms zijn ze een hindernis voor gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan de ongeschreven regels in sommige gezinnen: “Praat niet over je privé-leven met andere mensen.” Daarmee zul je niet echt gemeenschap bereiken in een kerk!

Ook in onze kleine groep kunnen we in formaliteit vervallen, terwijl het juist de plaats is waar spontaniteit en openheid nodig zijn. Om eerlijk te zijn vind ik dat vele kleinegroepavonden zo voorspelbaar zijn als enig andere liturgie (en dat zeg ik niet om kerken die een liturgie gebruiken naar beneden te halen). De leider volgt een standaardprocedure. Het zijn steeds dezelfde mensen die bidden, het Woord lezen en over hun problemen praten. Elke keer weer.

Maar gemeenschap is geestelijk - ‘van de Geest’ - en dat zouden onze bijeenkomsten ook moeten zijn. Zoals de dagelijkse behoeften en interesses veranderen, zo zou ook de inhoud van onze bijeenkomsten moeten veranderen: de Geest is namelijk voortdurend en op verschillende manieren in ons aan het werk om ons te veranderen naar het beeld van Christus.

We moeten ons aanpassen aan Zijn werk en anderen uitnodigen om ons te helpen. Ik zeg niet dat er geen planning of vast kader mag zijn voor een bijeenkomst, maar juist dat het plan zo moet zijn dat er voor iedereen gelegenheid is om het werk van de Geest in zijn of haar leven te delen.

Bitterheid. Bitterheid in de context van een kleine groep is een zondige reactie op iets dat is misgegaan in een relatie. Denk eens na over de volgende aspecten:

• Onvervulde verwachtingen: “Ik heb hem uitgenodigd

voor de lunch, maar hij heeft bedankt.”; “Ik heb mijn leven voor haar opengesteld, maar ik kreeg geen respons.”; “Ik dacht dat we hechte vrienden zouden worden, maar in plaats daarvan gaat hij nu meer met iemand anders om.”

• Gekrenkte trots: “Je terechtwijzing was niet

juist, ik ben beledigd dat je ook maar denkt dat ik ooit zoiets zou doen. Ik open mijn hart niet weer voor je.”

• Jaloezie: “Waarom is hij de leider van de

kleine groep? Zien de oudsten niet dat ik veel meer gaven en talenten heb?”

• Roddel en laster. Wat is roddel?: Aan iemand

gevoelige en negatieve informatie over iemand anders verstrekken, terwijl de ontvanger part noch deel heeft aan het probleem noch aan het bijdragen van de oplossing. Laster, het verspreiden van negatieve informatie met de bedoeling om hem of haar te schaden, heeft de neiging om de mensen die gelasterd worden, verbitterd te maken. Als mensen hier niet op gewezen worden, zullen roddel en laster zorgen voor wantrouwen, bitterheid en een muur van vijandigheid waardoor gemeenschap niet kan groeien. Erger nog, deze zonden creëren kliekjes binnen de groep, die er voor zorgen dat de gelovigen alleen maar verder van elkaar verwijderd worden.

Elitarisme. Deze neerbuigende houding tegenover mensen die we minder volwassen dan onszelf achten, dooft gemeenschap – of maakt er een benauwde éénrichtingsstraat van. Elitarisme vinden we in een dergelijk soort denken: “Ik kan hem wel helpen, maar hij is niet geestelijk volwassen genoeg om mij te laten groeien. Ik open mijn hart alleen voor mensen die volwassen genoeg zijn om mijn problemen aan te kunnen.” Of we vormen kliekjes die geworteld zijn in trots: “Ik ben hier al heel lang en ik heb mijn relaties al gevormd. Deze lieden zouden zich juist prettiger moeten voelen bij aanwas van nieuwer leden.”

HOE KOM IK VAN HIER NAAR DAAR?

Stel vragen. Wanneer we eenmaal ingezien hebben wat de waarde is van gemeenschap, is het eigenlijk heel eenvoudig om mogelijkheden te creëren. Stel mensen geen oppervlakkige vragen. Laat het: “Hoe gaat ie?” achterwege, maar vraag in plaats daarvan: “Wat is God op dit moment in jouw leven aan het doen?” “Welke invloed heeft die en die gebeurtenis op je leven gehad?” “Wat kunnen we hier volgens jou van leren?”

We vinden het moeilijker om zulke vragen te stellen dan om ze te beantwoorden. De meesten van ons verlangen ernaar om hun lasten, moeilijkheden, successen en interesses met anderen te delen - er ontbreekt vaak een broer of een zus met een luisterend oor.

Wees bereidwillig. De rivier van gemeenschap kan stromen wanneer we bereid zijn om informatie over onze innerlijke toestand te delen met anderen, niet om verlicht te worden van het probleem van éénzaamheid, maar om een eerlijke beoordeling te krijgen over hoe we met de situatie omgaan en hoe we kunnen veranderen. We zullen maar zelden een terechtwijzing krijgen, als we er niet om vragen. Onlangs vroeg een vriend van me of we onder vier ogen konden spreken. Hij worstelde met de verleiding van een hardnekkige zonde en zijn verzoek aan mij was er één om te onthouden: “Ik waardeer je steun wanneer ik een worsteling of zonde belijd, maar ik heb meer nodig dan je steun en begrip. Ik wil dat je me stevig terechtwijst. Zorg alsjeblieft dat je mijn aandacht krijgt door me duidelijk terecht te wijzen.” Deze man geniet van diepe gemeenschap en ook groeit hij in zijn relatie met God, omdat hij erkent dat hij hulp nodig heeft en omdat hij weet dat de Geest anderen gebruikt om hem inzicht te geven.

Benut kant-en-klare mogelijkheden. Er zijn twee dingen die ik in gedachten houd als ik me voorbereid: ten eerste, welk onderwerp brengt God in mijn leven onder de aandacht - een zonde of een verleiding, een mogelijkheid, een keuze, of onduidelijkheid over iets. Ik ben bereid en sta open om advies te ontvangen over dit onderwerp. Even praktisch gesproken, niet iedereen komt altijd aan de beurt, dus zullen we niet overal aan toe kunnen komen op die avond, maar ik ben er in ieder geval op voorbereid voor het geval we er wel aan toekomen. (En zo niet, dan zoek ik naar andere mogelijkheden.) Ten tweede probeer ik me voor elke bijeenkomst te herinneren welke zaken er eerder ter sprake zijn gebracht, zodat ik mijn zorg kan uiten en gemeenschap bevorder door er op terug te komen.

Mijn groep komt in twee verschillende settings bij elkaar: als echtparen (we zijn allemaal getrouwd) en mannen en vrouwen gescheiden. We gebruiken dan ons onderscheidingsvermogen om te bepalen welke onderwerpen geschikt zijn voor de hele groep en welke meer discretie vereisen.

Wees creatief. Er zijn zoveel mogelijkheden voor gemeenschap. Gastvrijheid is een Bijbelse bezigheid die gemeenschap bevordert. Of je nu in een restaurant of in iemands keuken eet, onder het eten wordt er veel gepraat. Feestjes kunnen ook meehelpen voor het vormen van gemeenschap, als we er plaats voor maken.

Ga samen kamperen. Neem aangrenzende kamers als je een gemeente-weekend hebt. Ieder contact tussen christenen – vooral die uit je eigen kerk en nog meer die uit je kleine groep – moet als een mogelijkheid voor gemeenschap gezien worden.

HET ZIT IN DE FAMILIE

Eén voorbeeld die de Bijbel gebruikt voor de ‘kerk’ is het ‘gezin’. Er is tegenwoordig veel te doen over het gezin. De gehele samenleving is opgeschud door de ontdekking dat individuele gezinnen en zelfs het gezin als instituut, verzwakken als er geen aandacht aan besteed wordt. (Zgn. ‘disfunctioneel’.) Met alle discussies over dergelijke gezinnen zou wel eens de indruk kunnen ontstaan dat er alleen nog maar van zulke gezinnen zijn.

Maar dit is natuurlijk niet waar. Er zijn een heleboel gezonde, ‘functionele’ gezinnen. En ik ben er van overtuigd dat de besten gevonden worden onder Bijbelvaste christenen die hun wortels diep in de grond van de kerk hebben zitten.

Het Bijbelse woord voor gezin wordt meestal vertaald met ‘huishouden’, en als we christen worden, worden we leden van Gods huishouden, van Zijn gezin. Kijk eens naar drie gedeeltes van Paulus:

“Laten we dus, in de tijd die ons nog rest, voor iedereen het goede doen, vooral voor onze geloofsgenoten.” (Galaten 6:10)

“Zo bent u dus geen vreemdelingen of gasten meer, maar burgers, net als de heiligen, en huisgenoten van God.” (Efeziërs 2:19)

“…voor het geval ik mocht worden opgehouden. Dan weet je hoe men zich moet gedragen in het huis van God, dat wil zeggen de kerk van de levende God, fundament en pijler van de waarheid.” (1 Titus 3:15)

Ieder van ons heeft ‘gezinsverantwoordelijkheden’ in de kerk. Gemeenschap houdt een grote verantwoordelijkheid in voor de zielszorg van anderen en om zelf hulp te vragen, zodat we samen zullen worden zoals God ons bedoeld heeft te zijn.

Een goede plaatselijke gemeente, en ook een goede kleine groep, is als het beste gezin. In een goed gezin is men verantwoordelijk voor elkaar. Goede gezinnen lossen hun problemen op. In een goed gezin houdt men van elkaar - er is niemand eenzaam. Een goed gezin respecteert het hoofd van het gezin – in ons geval is dat degene die we Heer en Vader noemen.

Gemeenschap maakt leven mogelijk in de kerk.

GROEPSDISCUSSIE

1. Lees de definitie van gemeenschap die je hebt opgeschreven bij vraag 1 aan het begin van dit hoofdstuk. Vind je dit nog steeds de beste definitie? Waarom wel/niet?
2. Kun je een activiteit noemen waarvan je voorheen aannam dat het onder gemeenschap viel, maar die het eigenlijk niet is?
3. Welke geestelijke gaven denk je dat je hebt (zie Romeinen 12:1-12)? Hoe kunnen die een bijdrage leveren aan het gemeenschap zijn?
4. Zijn de leden van je kleine groep op de hoogte van de geestelijke gebeurtenissen die de meeste invloed op je leven hebben gehad?
5. Onafhankelijkheid, formalisme, bitterheid, elitarisme: zijn er op dit gebied zonden die je zou moeten belijden? Vraag anderen wat zij er van vinden.
6. Houd een mini-enquête in je kleine groep. Vind je het gemakkelijker om een vraag over je eigen geestelijke leven te beantwoorden dan iemand anders een vraag te stellen over zijn geestelijk leven?
7. Als het antwoord op vraag 6 ja is, stel iemand dan gerust een vraag – de meeste mensen hebben namelijk helemaal geen moeite met antwoord geven!
8. Bid dat God je zal helpen om nederig te zijn en het verlangen te krijgen om bij te dragen aan de verbetering van gemeenschap.

AANBEVOLEN LITERATUUR

Je leven delen, Jerry Bridges (Novapres, ISBN: 9076596611) (Vertaling van: The crisis of caring, Jerry Bridges, Phillipsburg, NJ: Presbyterian and Reformed, 1985)