Als God almachtig is, waarom dan nog bidden? (deel 1)

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Hoe staat de almacht van God in verhouding tot ons dagelijks leven? Uit de Schrift maken we op dat God almachtig is, dat Hij heerst en beslist over alle dingen voor Zijn glorie en voor de bestwil van Zijn volk. We begrijpen ook, na door dit hele boek heen het gebed aan de Heer bestudeert te hebben, dat God ons uitnodigt om in gebed tot Hem te komen en Hem onze vragen voor te leggen.

Zodra we deze twee begrippen - de almacht van God en de gebeden van Zijn volk - naast elkaar leggen, belanden we bij een zeer lastige theologische vraag. Tegenwerpingen komen uit alle hoeken. Mensen zeggen: “Wacht eens even. Als God almachtig is, dat wil zeggen, als Hij elk detail van onze levens heeft bestemd, niet alleen in het hier en nu maar ook in de toekomst, waarom zouden wij ons dan nog druk maken over het gebed? Bovendien, omdat er in de Bijbel staat: ‘En wij weten dat voor wie God liefhebben, voor wie volgens zijn voornemen geroepen zijn, alles bijdraagt aan het goede’ (Romeinen 8:28)¹, zouden we dan niet tevreden moeten vaststellen dat wat God heeft bestemd het beste is? Is het voor ons niet gewoon een zinloze exercitie of zelfs een arrogante, om God te vertellen wat we nodig hebben of wat wij willen dat er gebeurt? Als Hij alles bestemd, en wat Hij bestemd het beste is, welk doel wordt er dan gediend met het bidden tot Hem?”

Johannes Calvijn bespreekt kort deze vraag over het nut van bidden in het licht van Gods almacht in zijn “Institutie of onderwijzing in de christelijke godsdienst”:

‘Maar,’ zal iemand zeggen, ‘God weet toch wel hoe we in het nauw zitten en wat we nodig hebben zonder dat we het Hem laten weten?’ Het kan dus overbodig lijken dat we Hem met onze gebeden opporren, alsof Hij ingedommeld is of slaapt totdat wij Hem met onze stemmen wekken. Maar als je zo redeneert, zie je niet met welk doel de Heer de zijnen heeft leren bidden. Immers, Hij heeft dit niet in de eerste plaats bepaald omwille van zichzelf, maar juist omwille van ons. (Boek III, hoofdstuk 20)²

Calvijn stelt dat bidden ons meer van nut is dan dat het God van nut is. Dat kunnen we snel genoeg zien, tenminste bij sommige elementen van het gebed. Neem bijvoorbeeld de elementen van aanbidding en biecht. Gods bestaan hangt niet af van onze lofprijzingen. Hij kan prima zonder hen. Maar wij niet. Aanbidding is nodig voor onze spirituele groei. Wanneer we een intieme relatie met onze hemelse Vader gaan opbouwen, is het van belang dat we tot Hem komen met woorden die eerbied, bewondering en liefde uitdrukken. Tegelijkertijd is het voor onszelf nodig dat we onze zonden benoemen voor Zijn troon. Hij weet welke die zijn. In feite kent Hij ze beter en gedetailleerder dan wijzelf. Hij krijgt er niets voor als we Hem een opsomming van onze zonden geven maar wij hebben deze blijk van berouw nodig ten behoeve van onze zielen.

Het ingewikkeld probleem van de relatie tussen de almacht van God en menselijke gebeden ontstaat niet op het punt van aanbidding en biecht maar op het punt van voor- en smeekbedes. Als ik iemand in nood zie en begin te bidden voor diegene, doe ik een voorbede. Ik bied mijn verzoek aan God aan namens die persoon en vraag God om in Zijn genade te handelen en iets aan de situatie van diegene te veranderen. Verder doe ik hetzelfde voor mijn eigen behoeften wanneer ik die bemerk. Maar de alwetende God kent al ieders situatie omdat Hij dat zo bestemd had. Hebben deze gebeden dan nog enigerlei waarde? Meer fundamenteel, werken deze gebeden wel? Hebben ze uiteindelijk enig invloed op mijn leven en het leven van anderen?

---

Noot van de vertaler
¹ Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)
² Gerrit Veldman (www.gerritveldman.nl)