Bijbelse Boeken en PrekenGa verder in de goedheid van God
Uit Bijbelse Boeken en Preken
Vertaling door Bert Dijkhoff
Auteur Index
More Over Geschiedenis van de Verlossing
Onderwerp Index
© Desiring God
Hier meer (English).
Hier meer (English).Door John Piper
Over Geschiedenis van de Verlossing
Een deel van de Romans: The Greatest Letter Ever Written-serie 
U kunt ons helpen door de herziening van deze vertaling voor de nauwkeurigheid. Hier meer (English).
Romeinen 11:17-22
En als nu sommige takken van de edele olijfboom zijn afgebroken en u, loten van een wilde olijfboom, tussen de overgebleven takken bent geënt en mag delen in de vruchtbaarheid van de wortel, 18 dan moet u zich niet boven de takken verheffen. Als u dat doet, moet u goed bedenken dat niet u de wortel draagt, maar de wortel u. 19 Maar nu zult u tegenwerpen: ‘Die takken zijn toch afgebroken zodat ik geënt kon worden?’ 20 Zeker, ze zijn afgebroken vanwege hun ongeloof en u dankt uw plaats aan uw geloof. Wees daarom echter niet hoogmoedig, maar heb ontzag voor God: 21 als Hij de oorspronkelijke takken al niet heeft gespaard, zou Hij u dan wel sparen? 22 Weet dat God goed is én streng. Hij is streng voor wie gevallen zijn, maar goed voor u – als u tenminste trouw blijft aan zijn goedheid, want anders wordt ook u afgekapt.1
De laatste twee berichten betreffende Romeinen 11 gingen over Paulus’ reden waarom we afwijzend moeten staan tegenover het opkomen van hoogmoed en antisemitisme in onze harten. Paulus schrijft aan een kerk in Rome die hoofdzakelijk bestaat uit mensen die geen joden zijn. We noemen hen niet-Joden. Hij leerde hen dat door het geloven in de Joodse Messias, Jezus Christus, die gekruisigd was en uit de dood opstond, ze deel worden van Gods volks. Ze zijn deel van het ware Israël.
In Romeinen 11:17-22 geeft hij een beeldende beschrijving met een olijfboom. Er is een vruchtbare, in-alles-voorziende wortel die staat voor het oude verbond dat God sloot met Abraham. Er zijn takken, sommige van nature – die staan voor het etnische joodse volk – en sommige kunstmatig of wild, die geënt zijn – symbool voor de niet-Joden die geloven in Jezus. Dat ziet u in vers 17: “En u, loten van een wilde olijfboom, tussen de overgebleven takken bent geënt en mag delen in de vruchtbaarheid van de wortel.”
Dat is allemaal goed en wel maar het schokkende is dat Paulus ons ook leert dat joodse takken afgebroken werden zodat niet-joodse takken geënt konden worden. De vorige keer probeerde ik uit te leggen waarom dat gebeurde. Maar dat het gebeurde blijkt duidelijk uit vers 19: “Maar nu zult u tegenwerpen: ‘Die takken zijn toch afgebroken zodat ik geënt kon worden?’ Zeker.” Dat is de waarheid die ervoor zorgt dat Paulus zich nu richt op het probleem van de hoogmoed en antisemitisme onder niet-Joden.
Dus zegt hij in vers 18: “Dan moet u zich niet boven de takken verheffen.” En in vers 20b zegt hij: “Wees daarom echter niet hoogmoedig, maar heb ontzag voor God.” Juist de waarheid die niet-Joden bescheiden en dankbaar zou moeten maken, zorgt ervoor dat ze hoogmoedig worden. Daarom blijft Paulus hierbij stilstaan – en wij blijven hierbij stilstaan – om redenen te geven voor de uitsluiting van hoogmoed en antisemitisme onder zij de echt geloven in Jezus als hun Redder, Heer en Schat.
Hij geeft op z’n minst drie redenen waarom hoogmoed en antisemitisme uitgesloten worden voor gelovigen (er bestaan er meer dan drie maar daarover wil ik niet uitwijden: zo noemt hij de niet-Joden “loten van een wilde olijfboom” v. 17; en hij vertelt dat ze werden geënt en niet zichzelf enten, v. 17). De eerste reden waar we naar keken staat in vers 18: Bedenk goed “dat niet u de wortel draagt, maar de wortel u.” De tweede staat in vers 21: “Als Hij de oorspronkelijke takken al niet heeft gespaard, zou Hij u dan wel sparen?” Wees dus niet hoogmoedig.
Uw enige verbinding met de Boom van de Redding is het geloof dat niet kan pronken
En nu de derde reden van vandaag waarom hoogmoed en antisemitisme uitgesloten worden, namelijk het argument dat geloof het enige is dat u verbindt met de boom van de redding, en geloof kan niet pronken vanwege zijn natuur en bron.
Dat argument ziet u in vers 20. Maar laten we eerst vers 19 lezen: “Maar nu zult u tegenwerpen: ‘Die takken zijn toch afgebroken zodat ik geënt kon worden?’20 Zeker, [Nu volgt Paulus’ antwoord:] ze zijn afgebroken vanwege hun ongeloof en u dankt uw plaats aan uw geloof. Wees daarom echter niet hoogmoedig, maar heb ontzag voor God.” Uw enige verbinding met deze boom is het geloof. U kwam daar dankzij het geloof. U blijft daar dankzij het geloof. Dus wees niet vol hoogmoed maar vol ontzag! Paulus denkt dat reddend geloof hoogmoed uitsluit.
Dit is niet de eerste keer dat we dit zagen. Luister naar Romeinen 3:27-28. Na gezegd te hebben dat God zij die geloven in Jezus, rechtvaardigt, zegt Paulus: “Kan iemand zich dan nog ergens op laten voorstaan? Dat is uitgesloten. Door welke wet? De wet die naleving eist? Nee, door de wet van het geloof. Ik heb u er immers op gewezen dat een mens door geloof wordt vrijgesproken, en niet door de wet na te leven.” Het is dus duidelijk dat Paulus denkt dat er met geloof iets is dat een leven vol gepronk of hoogmoed, en een leven dat zich verheft boven andere mensen, onmogelijk maakt. Waar hoogmoed en gepronk, antisemitisme of racisme of etnocentrisme opkomen, is het geloof dalende of verdwenen.
Daarom wil ik drie vragen stellen om te onthullen waarom dit zo is. 1) Waar komt reddend geloof vandaan – het soort geloof dat ons verbindt met de boom van belofte en redding? 2) Wat is het? 3) En hoe houden we het vol? Ik zal alleen tijd hebben voor de eerste twee, en ik wil het leeuwendeel van onze tijd besteden aan de tweede. Dus ik zal de eerste vluchtig behandelen ook al is die omstreden, en ik hoop de volgende keer terug te komen op de derde.
1. Waar komt geloof vandaan?
Geloof is een handeling of ervaring van uw ziel en daarom komt het niet voor totdat het in uw ziel bestaat. En daarom klopt het wanneer gezegd wordt dat het van uw ziel afkomstig is. Geloof is uw handeling. Niemand kan het namens u doen. Maar als ik vraag, waar het vandaan komt, wil ik deze zaak verder richting de bron brengen en vragen waarom het zo is dat de ene spirituele blinde en spiritueel dode ziel Christus als waar en onweerstaanbaar aantrekkelijk ziet, en tot hem komt door het geloof, terwijl een andere spirituele blinde en spirituele dode ziel dezelfde boodschap hoort, dezelfde Bijbel leest, en niet ziet en niet tot hem komt?
Het uiteindelijk Bijbels antwoord daarop luidt: God is ons zondaars niets schuldig maar neemt genadevol, vrijwillig en almachtig de rebelse blindheid van sommigen weg en die zien dan de glorie van Christus en kiezen er vrijelijk voor om te komen en te geloven. Dus de Bijbel heeft het over geloof als een geschenk van God. Bijvoorbeeld in Efeziërs 2:8: “Door die genade bent u nu immers gered, doordat u gelooft. Deze redding dankt u niet aan uzelf; ze is een geschenk van God”
Dat is een van de redenen waarom het geloof gepronk voorkomt. Je kunt niet opscheppen met een geschenk. Je kunt niet zeggen: Dit geschenk heb ik verdiend want dan is het geen geschenk maar loon (zie Romeinen 6:23). Je kunt niet zeggen: “Ik heb dit geloof in m’n eentje geproduceerd.” Je kunt niet zeggen: “Ik was de doorslaggevende factor voor dit geloof”. Als je wel zegt dat je dat bent, pronk je op een manier die niet Bijbels is. Hier is het principe uit 1 Korintiërs 4:7: “Bezit u ook maar iets dat u niet geschonken is? Alles is u geschonken, dus waarom schept u dan op alsof u het zelf verworven hebt?” Onze handen zouden voor onze monden gehouden moeten worden wanneer we geneigd zijn om te pronken dat we de ultieme of doorslaggevende oorzaak zijn van ons geloof. Het was een geschenk en het sluit verheffing boven de andere takken uit.
2. Wat is reddend geloof?
Wat is het geloof dat ons verbindt met de boom van Gods beloftes en ons daar houdt? We hebben gezien hoe de oorsprong van het geloof hoogmoed uitsluit. Hoe sluit dan de aard van het geloof hoogmoed uit?
2.1. Eerst wil ik benadrukken dat reddende genade objectief van inhoud is.
Het is niet geloof in het algemeen – zoals de kracht van positief denken – dat ons redt. Geloof moet aan een aantal feitelijke voorwaarden voldoen. Kijk ter voorbeeld eens naar Romeinen 10:9: “Als uw mond belijdt dat Jezus de Heer is en uw hart gelooft [daar is het geloof] dat God Hem uit de dood heeft opgewekt, zult u worden gered.” Hier heb je een feit. God wekte Jezus op uit de dood. Geloof kent de overtuiging dat dit waar is. Als we niet geloven dat dit waar is, zijn we niet gered.
Of kijk eens naar 2 Thessalonicenzen 1:10. Paulus zegt dat Christus terugkeert “om te worden geprezen door al zijn heiligen, om te worden geëerd door allen die tot geloof gekomen zijn – ook door u, want u hebt ons getuigenis geloofd” (zie Handelingen 22:15). Geloof krijgt een apostolische getuigenis over Christus te horen en gelooft de feiten van die getuigenis.
Ik beveel het boek van J. Gresham Machen aan, Wat is geloof?2 Hij zegt: “De Bijbel vertelt ons stellig dat geloof een persoon als onderwerp heeft … God de Vader en de Heer Jezus Christus … Maar … het is onmogelijk om geloof in iemand te hebben zonder iets over deze persoon te weten” (1925; herdruk Edinburgh: Banner of Truth Trust, 1991), pagina 46.
Maar dat is te weinig gezegd over het geloof om te zien wat reddend geloof is, want de duivel gelooft die historische feiten over Christus – en meer. Jacobus 2:19 luidt: “U gelooft dat God de enige is? Daar doet u goed aan. Maar de demonen geloven dat ook, en ze sidderen.” En het is zeker dat de duivel gelooft dat Jezus uit de dood is opgewekt. De feiten zijn weliswaar nodig maar zijn niet voldoende. U moet de onmiskenbare feiten over Jezus geloven om gered te zijn maar geloven in deze feiten over Jezus zal u niet redden. En het vernietigt hoogmoed niet. Het is mogelijk om te showen dat u de feiten kent. Dus de feitelijke kant van geloof sluit hoogmoed en gepronk niet uit.
2.2. Dus het tweede ding om over het geloof te vermelden is dat het niet alleen feiten kent over maar ook vertrouwt in Jezus.
Maar wat betekent dit? Wanneer u zegt dat u iemand vertrouwt, is het niet duidelijk wat u zegt totdat u uitlegt waarin u diegene vertrouwt betreffende diens daden of hoedanigheid voor u.
Bijvoorbeeld, als u mij vraagt: “Vertrouwt u uw vrouw?” zou ik ja zeggen. Maar het zou nauwkeuriger zijn om te zeggen: “Haar vertrouwen, waarin? Om over een gebouw te springen? Bas te zingen? Mij niet te vergiftigen? Trouw te zijn en niet met een andere man te slapen?” Antwoord: “Nee, nee, ja, ja.” Dus wat zeg ik eigenlijk? Ik zeg wanneer u beweert iemand te vertrouwen, moet u in gedachten hebben waarin u diegene vertrouwt. U vertrouwt geen predikant als die antibiotica voorschrijft. U vertrouwt erop dat hij getrouw lering geeft over het Woord van God.
Dit is uiterst belangrijk want het laat zien dat waarin we iemand vertrouwen bepaalt hoe de geloofservaringen zullen zijn. Ervaren iemand erop te vertrouwen dat die van u houdt als uw huwelijkspartner zal heel anders zijn dan de ervaring dat u de postbode erop vertrouwt dat die u uw post brengt, of dat uw kind op tijd thuis komt, of dat uw vriend u goed advies geeft. Al deze vertrouwenshandelingen betreffen verschillende emotionele ervaringen.
Dus de cruciale vraag in het definiëren van de kern van het geloof in Jezus Christus is: Wat is het waarop je hem vertrouwt? Waarop u hem vertrouwt zal bepalen hoe u het geloof ervaart. Ik zal vijf dingen noemen waarop we Jezus moeten vertrouwen als we gered willen worden. Dit is geen uitputtende lijst.
2.2.1. We moeten vertrouwen op zijn rechtvaardigheid.
We moeten hem erop vertrouwen dat wat hij is en deed de enige basis is voor onze acceptatie door God. U hoeft het woord ‘rechtvaardigheid’ niet eens te kennen. En u hoeft niet in staat te zijn om de exacte Bijbelse betekenis te kunnen verwoorden. Maar u moet wel weten dat u een zondaar bent en dat God een rechtvaardige rechter is en dat u alleen door hem geaccepteerd kunt worden vanwege wat Christus was en wat hij deed. We vertrouwen hem erop dat hij de basis is voor onze acceptatie door God; we vertrouwen niet op onze eigen daden. Galaten 2:16: “Daarom stellen ook wij ons vertrouwen in Christus Jezus, opdat wij rechtvaardig verklaard worden door het geloof in Hem en niet door het naleven van de wet.” Wij vertrouwen hem vanwege de rechtvaardigheid.
2.2.2. We vertrouwen hem vanwege eeuwig leven.
1 Timotheüs 1:16: “Toch heeft Christus Jezus zich juist over mij ontfermd om allereerst in mijn geval zijn grote geduld te tonen. Zo werd ik een voorbeeld voor allen die in Hem geloven en het eeuwige leven zullen ontvangen.” Dit heeft een grote invloed op hoe de ervaring met het geloof zal zijn als we risico’s uit liefde nemen en onze eigen dood in de ogen schouwen.
2.2.3. We vertrouwen hem vanwege eeuwige goedheid.
Dit maakt eenvoudigweg duidelijk dat het eeuwig leven echt goed is en geen eeuwige verveling of ellende. Het sleutelwoord “goed” staat hier in onze tekst. Vers 22: “Weet dat God goed is én streng. Hij is streng voor wie gevallen zijn, maar goed voor u – als u tenminste trouw blijft aan zijn goedheid.” Wat betekent “trouw blijven aan Gods goedheid”? Het betekent: vertrouw op zijn goedheid, elke dag, voor altijd. U blijft in Gods goedheid door te geloven dat het u omringt en u de hele tijd steunt – in pijn en plezier. De basis voor dit vertrouwen staat in het volgend punt.
2.2.4. We vertrouwen erop dat God in Jezus ons alleen geeft wat goed voor ons is.
En dit vertrouwen is regelrecht gebaseerd op het kruis en niet op onze verdiensten. Romeinen 8:32: “Zal Hij, die zijn eigen Zoon niet heeft gespaard, maar Hem omwille van ons allen heeft prijsgegeven, ons dan met Hem ook niet alles schenken?” Het argument is duidelijk: het kruis van Christus garandeert dat God ons alles wat goed is zal geven. Hij zal al onze omstandigheden – pijnlijk en pleziervol – samen laten werken voor onze bestwil. Reddend geloof vertrouwt daarom op God.
Herinnert u zich nog wat we vragen aan doopkandidaten in het water? Wij vragen: “Vertrouwt u op Jezus Christus als enige voor de vergeving van uw zonden en voor de vervulling van al zijn beloftes aan u in Christus Jezus, zelfs die van het eeuwig leven?” Reddend geloof vertrouwt op Jezus voor alles wat God belooft om voor ons te zijn in hem.
2.2.5. Wat ons brengt bij de laatste en belangrijkste, en vaak veronachtzaamde realiteit waarvoor we op Jezus vertrouwen.
Wat is de goedheid van God? Wat is de essentie van eeuwig leven? Waar brengt rechtvaardigheid ons? Wat is het totaal en doel van al die beloftes van God? Het antwoord is God zelf, die zichzelf aan ons geeft voor onze altijddurende vreugde.
De ultieme goedheid van God, de ultieme betekenis van eeuwig leven, het ultiem doel van gerechtigheid, de crème de la crème van elke belofte is het kennen en ervaren van het bondgenootschap van God zelf in Jezus Christus. 1 Peter 3:18: “Christus immers heeft, terwijl Hij zelf rechtvaardig was, geleden voor de zonden van onrechtvaardigen, voor eens en altijd, om u zo bij God te brengen.” Romeinen 5:10-11: “Werden we in de tijd dat we nog Gods vijanden waren al met Hem verzoend door de dood van zijn Zoon, des te zekerder is het dat wij, nu we met Hem zijn verzoend, gered zullen worden door diens leven. 11 En meer nog: we mogen ons hierbij laten voorstaan op God, dankzij onze Heer Jezus Christus.” Het eindstation van alle redding is vreugde in God.
Dat is de finale en ultieme belofte van God in Christus. Dus, reddend geloof gelooft hierom in Christus en betekent in de kern God omarmen als ons ultiem geluk door Jezus Christus. Geloof is tevreden zijn met alles wat God voor ons is in Jezus.
Dus, als dit geloof ten volle wordt beleden, zijn hoogmoed, gepoch, antisemitisme, racisme en etnocentrisme onmogelijk. Waarom? Omdat wanhopige mensen niet pronken en kunnen pronken met wat hen levensreddende vreugde geeft. Wanneer hebt u ooit een mens zien sterven van de dorst, die bij het aangeboden krijgen van een veldfles vol koel, schoon water, zegt: “Ben ik niet de perfecte persoon om van dit water te genieten?”
Noot van de vertaler
1 Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)
2 Originele titel: What is Faith?