Getrouwd blijven gaat niet over van elkaar blijven houden, deel 1

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Genesis 2:18-25¹

De HEER God zei: ‘Het is niet goed dat de mens alleen is, Ik zal een helper voor hem maken die bij hem past.’ 19 Toen vormde Hij uit aarde alle in het wild levende dieren en alle vogels, en Hij bracht die bij de mens om te zien welke namen de mens ze zou geven: zoals hij elk levend wezen zou noemen, zo zou het heten. 20 De mens gaf namen aan al het vee, aan alle vogels en alle wilde dieren, maar hij vond geen helper die bij hem paste. 21 Toen liet de HEER God de mens in een diepe slaap vallen, en terwijl de mens sliep nam Hij een van zijn ribben weg, en Hij sloot het lichaam weer op die plaats. 22 Uit de rib die Hij bij de mens had weggenomen, bouwde de HEER God een vrouw en Hij bracht haar bij de mens. 23 Toen riep de mens uit: ‘Dit is ze! Mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees en bloed. Vrouw wordt zij genoemd, genomen uit een man.’ 24 Daarom maakt een man zich los van zijn vader en moeder en hecht hij zich aan zijn vrouw, en zij zullen één lichaam zijn. 25 Beiden waren ze naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze schaamden zich niet voor elkaar.

Tussen onze omvangrijkere prekenreeksen, pik ik een paar onderwerpen op, die me belangrijk lijken. Het huwelijk is altijd belangrijk. Er is nog nooit een generatie geweest die op het huwelijk een kijk had, die hoog genoeg is. De kloof tussen de Bijbelse visie en de menselijke visie op het huwelijk is, en was altijd, gigantisch. In het verleden respecteerden sommige culturen het belang en het blijvend karakter van het huwelijk meer dan andere. Sommige, zoals de onze, hebben zo’n lage, achteloze houding van graag-of-niet jegens het huwelijk dat voor de meeste mensen de Bijbelse visie belachelijk lijkt.

Inhoud 1 Jesus’ kijk op het huwelijk 2 De Bijbelse visie op het huwelijk 3 Het huwelijk is de weerspiegeling van God 4 1. Het huwelijk is de manier waarop God handelt 5 a) Het huwelijk is Gods ontwerp 6 b) God gaf de eerste bruid weg 7 c) God bracht met spraak het concept huwelijk in het bestaan 8 d) God vestigt het één-lichaam verbond 9 2. Het huwelijk is voor Gods glorie 10 Het mysterie van het huwelijk onthuld 11 Christus zal zijn vrouw nooit verlaten

Jesus’ kijk op het huwelijk

Zo was het ook in Jezus’ tijd, en onze tijd is nog veel erger. Toen Jezus een glimp gaf van de magnifieke kijk op het huwelijk zoals God deze had bedoeld voor zijn mensen, zeiden de discipelen tegen hem: “Als het met de verhouding tussen man en vrouw zo gesteld is, kun je maar beter niet trouwen” (Mattheüs 19:10). Met andere woorden, Christus’ visie op de betekenis van het huwelijk was zo enorm anders dan die van de discipelen dat ze zich niet eens voor konden stellen dat het iets goeds is. Dat zo’n visie goed nieuws kon zijn, ging er bij hen gewoon niet in.

Als dat het geval was destijds in die ingetogen joodse wereld waarin ze leefden, hoeveel temeer zal dan de pracht van het huwelijk zoals God die in gedachten heeft, onbegrijpelijk lijken voor de wereld waarin wij leven, waar het ego de belangrijkste idool is, en de belangrijkste leer bestaat uit zelfbeschikking, en haar centrale aanbidding bestaat uit vermaakt worden, en haar twee belangrijkste heiligdommen de televisie en de bioscoop zijn, en haar heiligste knieling bestaat uit de ongeremde daad van geslachtsgemeenschap. Zo’n cultuur zal de glorie van het huwelijk zoals Jezus die voor ogen heeft, nagenoeg onbegrijpelijk vinden. Jezus zou vandaag de dag, als hij klaar is met de onthulling van het mysterie voor ons, tegen ons zeer waarschijnlijk hetzelfde zeggen als wat hij in zijn tijd zei: “Niet iedereen kan deze kwestie begrijpen, alleen degenen aan wie het gegeven is. … Laat wie bij machte is dit te begrijpen het begrijpen!” (Mattheüs 19:11-12).

De Bijbelse visie op het huwelijk

Dus begin ik met de aanname dat onze eigen zonden, egoïsme en culturele gebondenheid het bijna onmogelijk maken om het wonder te voelen van Gods doel voor het huwelijk tussen een man en een vrouw. Het feit dat we leven in een maatschappij die zich zelfs kan voorstellen – om niet te spreken van verdedigt – dat twee mannen of twee vrouwen een onderlinge relatie aan gaan en dit in hun wilde fantasie huwelijk noemen, laat zien dat de ineenstorting van onze cultuur in losbandigheid, barbaarsheid en anarchie waarschijnlijk niet ver weg is.

Ik vertel dit alles in de hoop dat het u mogelijk wakker schudt voor de overweging van een huwelijkse visie die hoger, dieper, sterker en glorieuzer is dan wat deze cultuur – of misschien uzelf – zich maar kan voorstellen. De grootsheid en glorie van het huwelijk gaan verder dan we kunnen beredeneren of aanvoelen zonder goddelijke openbaring en zonder het verlichtend en bewust makend werk van de Heilige Geest. De wereld kan niet weten wat het huwelijk is zonder het te leren van God. De mens van vlees en bloed heeft niet de capaciteit om het wonder te zien, in zich op te nemen, of aan te voelen, dat God had gemaakt in de vorm van het huwelijk. Ik bid dat deze boodschap door God gebruikt moge worden om u te helpen los te komen van die kleine, wereldse, cultureel besmette, egoïstische, Christus-ontkennende, God-verwaarlozende, door romantiek bezoedelde, on-Bijbelse visie op het huwelijk.

Het huwelijk is de weerspiegeling van God

Het meest fundamentele dat je over het huwelijk in de Bijbel kunt zien is dat het de manier is waarop God handelt. En het meest ultieme dat je over het huwelijk in de Bijbel kunt zien is dat het is voor Gods glorie. Dat zijn de twee punten die ik moet maken. Het fundamenteelst, het huwelijk is het gebruik van God. Het ultiemst, het huwelijk is de weerspiegeling van God. Laten we dit door de Bijbel stuk voor stuk op ons hart drukken.

1. Het huwelijk is de manier waarop God handelt

Ten eerste, het fundamenteelst, het huwelijk is de manier waarop God handelt. Op z’n minst zijn er hier in onze tekst vier manieren om dit expliciet of impliciet te zien.

a) Het huwelijk is Gods ontwerp

Het huwelijk is de manier waarop God handelt omdat het zijn ontwerp is in de schepping van de mens als man en vrouw. Dat gebeurde natuurlijk veel eerder in Genesis 1:27-28: “God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep Hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep Hij de mensen. Hij zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde.”

Maar hier in de gedachtegang van Genesis 2:18-25 komt het ook duidelijk naar voren. In vers 18 is het God en niet de mens, die bepaalt dat het isolement van de mens niet goed is, en het is God zelf die aan de slag gaat om een van de centrale scheppingsonderdelen af te ronden namelijk de vrouw en de man in het huwelijk. “Het is niet goed dat de mens alleen is, Ik zal een helper voor hem maken die bij hem past.” Mis deze centrale en allesbepalende stelling niet: God zelf zal een wezen creëren dat perfect bij hem past – een vrouw.

Dan laat hij de dieren voor hem aantreden zodat hij kan zien dat er geen geschikt schepsel is. Dit schepsel moet uitsluitend van de man gemaakt worden zodat zij van zijn essentie gemaakt is als mens geschapen naar Gods evenbeeld zoals dat staat in Genesis 1:27. Dus lezen we in de verzen 21-22: “Toen liet de HEER God de mens in een diepe slaap vallen, en terwijl de mens sliep nam Hij een van zijn ribben weg, en Hij sloot het lichaam weer op die plaats. Uit de rib de Hij bij de mens had weggenomen, bouwde de HEER God een vrouw.” God maakt haar.

Deze tekst eindigt in verzen 24b-25 met de woorden: “Zij zullen één lichaam zijn. Beiden waren ze naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze schaamden zich niet voor elkaar.” Met andere woorden, alles gaat in de richting van het huwelijk. Dus het eerste om over het huwelijk als Gods gebruik te stellen is dat het huwelijk zijn ontwerp is in de schepping van de mens als man en vrouw.

b) God gaf de eerste bruid weg

Het huwelijk is de manier waarop God handelt want hij nam persoonlijk de waardigheid om de eerste Vader te zijn, die de bruid uit handen geeft. Genesis 2:22: “Uit de rib die Hij bij de mens had weggenomen, bouwde de HEER God een vrouw en Hij bracht haar bij de mens.” Hij verborg haar niet en liet Adam niet zoeken. Hij schiep haar; daarna bracht hij haar. In zijn diepste wezen was hij een vader voor haar. En nu, hoewel zij via de schepping de zijne was, gaf hij haar aan de man in deze absoluut nieuwe soort relatie die het huwelijk genoemd wordt, die anders is dan elke andere relatie ter wereld.

c) God bracht met spraak het concept huwelijk in het bestaan

Het huwelijk is de manier waarop God handelt omdat God niet alleen maar de vrouw schiep in dit ontwerp en haar bij de man bracht als een Vader die zijn dochter naar haar bruidegom brengt, maar ook omdat God met spraak het concept huwelijk in het bestaan bracht. Hij deed dat in vers 24: “Daarom maakt een man zich los van zijn vader en moeder en hecht hij zich aan zijn vrouw, en zij zullen één lichaam zijn.” Wie spreekt er in vers 24? De auteur van Genesis spreekt. En wat geloofde Jezus over de auteur van Genesis? Hij geloofde dat het Mozes was (Lucas 24:44) en dat Mozes geïnspireerd werd door God zodat wat Mozes zei God zei. Luister eens goed naar Mattheüs 19:4-5: “[Jezus] zei: ‘Hebt u niet gelezen dat de schepper [God] de mens bij het begin mannelijk en vrouwelijk heeft gemaakt? En dat Hij gezegd heeft [Let op: God heeft gezegd!]: “Daarom zal een man zich losmaken van zijn vader en moeder en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één lichaam zijn”?’” Jezus zei dat Genesis 2:24 het woord van God is. Dus, het huwelijk is Gods gebruik want hij bracht het vroegste ontwerp ervan met zijn uitspraak in bestaan – “Daarom maakt een man zich los van zijn vader en moeder en hecht hij zich aan zijn vrouw, en zij zullen één lichaam zijn.”

d) God vestigt het één-lichaam verbond

Wat ons brengt bij de vierde manier waarop het huwelijk Gods gebruik is: Wording tot één lichaam, wat de kern van het huwelijk is, is een verbond dat God zelf vastlegt.

Vers 24 zijn Gods woorden voor de instelling van het huwelijk. Maar net zoals het God was die de vrouw uit het lichaam van de man vormde (Genesis 2:21), is het God die in elk huwelijk een verbond bepaalt en vastlegt, dat één lichaam wordt genoemd, en dat niet aan de mens is om te verbreken. Dat staat hier impliciet in Genesis 2:24 maar Jezus verduidelijkt het in Markus 10:8-9. Hij citeert Genesis 2:24 en voegt dan een opmerking toe die als een donderklap uitbarst met de glorie van het huwelijk: “En die twee zullen één lichaam zijn, ze zijn dus niet langer twee, maar één. Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.”

Wanneer een paar zijn huwelijksbeloften uitspreekt en deze beloften vervolmaakt in seksuele eenheid, is het niet de man, vrouw, dominee of ouder die de hoofdrol heeft, God speelt deze. God verbindt een echtgenoot en een echtgenote tot een één-lichaam verbond. God doet dat. God doet dat! De wereld weet dit niet. Wat een van de redenen is waarom er zo losjes met het huwelijk wordt omgegaan. En christenen doen vaak alsof ze het niet weten wat een van de redenen is waarom het huwelijk in de kerk niet gezien wordt als het wonder dat het wel is. Het huwelijk is de manier waarop God de dingen doet want het is het één-lichaam verbond dat God zelf volbrengt.

Dus, in z’n totaliteit, is het fundamenteelste wat we over het huwelijk kunnen zeggen, dat het de manier is waarop God handelt. Het was zijn gebruik:

1. want het was zijn ontwerp in de schepping;
2. want hij gaf persoonlijk de allereerste bruid weg voor het huwelijk;
3. want hij bracht met zijn woorden het huwelijk in bestaan: verlaat ouders, hecht aan uw vrouw, wordt één lichaam;
4. en omdat dit één-lichaam verbond gevestigd wordt door God zelf in elk huwelijk.

Een glimp van de pracht van het huwelijk kan worden gezien door in Gods woord te herkennen dat God zelf de grote persoon van de daad is. Het huwelijk is wat hij tot stand brengt. Het is van hem en door hem. Dat is het fundamenteelste wat we kunnen zeggen over het huwelijk. En nu zullen we zien dat het voor hem is.

2. Het huwelijk is voor Gods glorie

Het meest ultieme om in de Bijbel te zien aangaande het huwelijk is dat het bestaat ten behoeve van Gods glorie. Het fundamenteelst is dat het huwelijk Gods manier van doen is. Het ultiemst is dat het God weerspiegelt. Het is ontworpen door God om zijn glorie te laten zien op een manier waarop geen andere gebeurtenis of instelling dat doet.

De manier om dit het duidelijkst te zien, is door Genesis 2:24 te verbinden met de toepassing in Efeziërs 5:31-32. In Genesis 2:24 zegt God: “Daarom maakt een man zich los van zijn vader en moeder en hecht hij zich aan zijn vrouw, en zij zullen één lichaam zijn.” Wat is dit voor soort relatie? Hoe worden deze mensen bij elkaar gehouden? Kunnen ze deze relatie verlaten? Kunnen ze van echtgenoot naar echtgenoot gaan? Is deze relatie geworteld in romantiek? Seksueel verlangen? Behoefte aan gezelschap? Culturele normen? Wat is het? Wat houdt het bij elkaar?

Het mysterie van het huwelijk onthuld

De woorden “hecht … zich aan zijn vrouw” en de woorden “en zij zullen één lichaam zijn” wijzen op iets veel dieper en duurzamer dan meermaals trouwen en af en toe overspel plegen. Waar deze woorden op duiden is het huwelijk als heilig verbond geworteld in verbondsbeloftes die elke storm standhouden “zolang we beide leven.” Maar dat staat hier alleen maar impliciet. Het wordt expliciet als het mysterie van het huwelijk meer wordt onthuld in Efeziërs 5:31-32.

Paulus citeert Genesis 2:24 in vers 31: “’Daarom zal een man zich losmaken van zijn vader en moeder en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één lichaam zijn.’ In deze woorden schuilt een groot geheim – ik betrek ze op Christus en de kerk.” Met andere woorden, het huwelijk is vorm gegeven naar voorbeeld van Christus’ verbond met zijn kerk. Christus zag zichzelf als bruidegom die komt voor zijn bruid, het ware volk van God (Mattheüs 9:15; 25:1 en verder; Johannes 3:29). Paulus wist dat zijn missie bestond uit het verzamelen van de bruid – de verkoren mensen van God, die Christus zouden vertrouwen – en ons met hem verloven. Hij zei in 2 Korintiërs 11:2: “ik heb u aan één man uitgehuwelijkt, aan Christus, en ik wil u als een kuise bruid aan Hem geven.”

Christus wist dat hij de bruidsschat zou moeten betalen met zijn eigen bloed voor zijn verloste bruid. Hij noemde deze relatie het nieuwe verbond – “Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond, dat door mijn bloed gesloten wordt” (Lucas 22:20). Dit is waar Paulus naar verwijst als hij zegt dat het huwelijk een groot mysterie is: “Ik betrek ze op Christus en de kerk.” Christus verkreeg de kerk met zijn bloed en vormde een nieuw verbond met haar, een onverbreekbaar “huwelijk.”

Het ultiemst wat we over het huwelijk kunnen zeggen is dat het bestaat voor Gods glorie. Dat wil zeggen, het bestaat om God te laten zien. Nu zien we hoe: Het huwelijk is gevormd naar Christus verbondsrelatie met de kerk. En dus is de hoogste zin en het ultieme doel van het huwelijk om de verbondsrelatie tussen Christus en zijn kerk te representeren. Daarom bestaat het huwelijk. Als u getrouwd bent, is het hierom.

Christus zal zijn vrouw nooit verlaten

Getrouwd blijven gaat daarom niet om blijven houden van elkaar. Het gaat over het behoud van het verbond. “Tot de dood ons scheidt,” of, “Zolang we beide zullen leven” is een heilige belofte van het verbond – dezelfde soort die Jezus maakte met zijn bruid toen hij voor haar stierf. Dus wat scheiding en hertrouwen zo gruwelijk maakt in Gods ogen is niet slechts omdat het een verbondsbreuk met de huwelijkspartner betreft maar dat het gaat om een foutieve representatie van Christus en zijn verbond. Christus zal nooit zijn vrouw verlaten. Echt nooit. Er mogen tijden zijn van pijnlijke afstandelijkheid en tragische afvalligheid aan onze kant. Maar Christus blijft zich voor altijd aan zijn verbond houden. Het huwelijk is daarvan een weerspiegeling! Dat is het ultiemst wat we erover kunnen zeggen.

Ik heb zoveel meer te vertellen over dit punt. Daarom heb ik besloten om volgende week bij dit thema te blijven. Nu volgt wat we gaan behandelen, als de heer het wil. In Genesis 2:25 staat: “Beiden waren ze naakt, de mens en zijn vrouw, maar ze schaamden zich niet voor elkaar.” Waarom eindigt het Bijbels verhaal over de instelling van het huwelijk vlak voor de Zondeval hiermee? Het antwoord zal ons volgens mij leiden naar zeer praktische raadgeving die, zo bid ik, ons zal helpen in onze huwelijken om het grote doel dat God voor ons heeft, te vervullen.

Voor nu, zou u met mij willen bidden dat God in de kerk en ons land zelf-verheerlijkende, huwelijk-verwoestende, on-Bijbelse verbintenissen bedoeld om onze emotionele verlangens te voeden, vervangt door Christus-verheerlijkende, huwelijk-respecterende, Bijbelse verbintenissen om ons aan onze verbonden te houden?

---

Noot van de vertaler

¹ Bijbelteksten zijn geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)