Wat is de wil van God en hoe weten we dat?

Uit Bijbelse Boeken en Preken

Romeinen 12:1-2¹

Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in zijn dienst te stellen. 2 Dat is de ware eredienst die van u wordt gevraagd. U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.

Het doel van Romeinen 12:1-2 is dat alles in het leven “in zijn dienst” gesteld wordt. Vers 1: “Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in zijn dienst te stellen.” Het doel van al het menselijk leven is in Gods ogen dat de werkelijke waarde van Christus wordt gezien. Ten dienste van God staan betekent het gebruik van uw verstand, hart en lichaam om de waarde van God en alles wat hij voor ons is in Jezus, tot uitdrukking te brengen. Er is een manier van leven – en een manier van liefhebben – die daar voor zorgt. U kunt uw werk zodanig verrichten dat de echte waarde van God tot uitdrukking wordt gebracht. Als u die manier van werken niet kunt vinden, kan dat betekenen dat u van baan moet veranderen. Of het kan betekenen dat vers 2 niet plaats vindt op het niveau waarop het zou moeten plaatsvinden.

Vers 2 is Paulus’ oplossing voor hoe we alles van het leven in zijn dienst kunnen stellen. We moeten veranderen. We moeten veranderen. Niet alleen maar ons extern gedrag maar ook de manier waarop we voelen en denken – in ons hoofd. Vers 2: “veranderen door uw gezindheid te vernieuwen.”

Inhoud 1 Wordt wat u bent 2 De twee willen van God 2.1 1. Gods opgelegde wil, of almachtige wil 2.2 2. Gods bevolen wil 3 De kostbaarheid van deze waarheden 4 Van welke wil is sprake in Romeinen 12:2? 5 Drie fases om de onthulde wil van God te herkennen en uit te voeren 5.1 Fase een 5.2 Fase twee 5.3 Fase drie

Wordt wat u bent

Zij die in Christus Jezus geloven zijn al met bloed gekochte nieuwe schepselen in Christus. “Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping.” (2 Korintiërs 5:17). Maar nu moeten we worden wat we zijn. “Doe de oude desem weg en wees als nieuw deeg. U bent immers als ongedesemd brood” (1 Korintiërs 5:7).

“… en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt” (Kolossenzen 3:10). U bent nieuw gemaakt in Christus; en nu wordt u dag na dag vernieuwd. Daarop hebben we ons vorige week gericht.

Nu richtten we ons op het laatste deel van vers 2, namelijk, het doel van de vernieuwde gezindheid: “U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, [nu volgt het doel] om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.” Dus onze aandacht gaat vandaag uit naar de betekenis van de term “de wil van God,” en hoe we die herkennen.

De twee willen van God

Er staan twee duidelijke en zeer verschillende betekenissen van de term “wil van God” in de Bijbel. We moeten ze kennen en bepalen welke daarvan hier in Romeinen 12:2 wordt gebruikt. Weten wat het verschil is tussen deze twee betekenisssen van “de wil van God” is in feite cruciaal voor het begrijpen van een van de grootste en meest verbijsterende dingen in de hele Bijbel, namelijk dat God almachtig is over alle dingen en toch veel dingen afkeurt. Dat betekent dat God sommige gebeurtenissen afkeurt die hij zelf zo bepaald heeft. Dat wil zeggen dat hij sommigen dingen waarvoor hij gezorgd heeft, verbiedt. En hij gebiedt sommige dingen die hij verhindert. Of om het helemaal paradoxaal te stellen: God wil enerzijds sommige gebeurtenissen die hij anderzijds niet wil.

1. Gods opgelegde wil, of almachtige wil

Laten we naar die passages in de Schrift kijken die ons er zo over doen denken. Kijk eerst eens naar passages die “de wil van God” beschrijven als zijn almachtig controle over alles wat zich voordoet. Een van de duidelijkste is de manier waarop Jezus sprak over de wil van God in Getsemane toen hij bad. Hij zei in Matteüs 26:39: “Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan Mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals Ik het wil, maar zoals U het wilt.” Waarnaar verwijst de wil van God in deze vers? Het verwijst naar het onafhankelijk plan van God dat uitgerold wordt in de komende uren. Herinnert u zich hoe het in Handelingen 4:27-28 staat: “Want inderdaad, in deze stad hebben allen samengespannen tegen Jezus, uw heilige dienaar, die door U is gezalfd: Herodes, Pontius Pilatus, alle volken en ook de stammen van Israël, om datgene te doen waarvan U had bepaald en voorbestemd dat het moest gebeuren.” Dus het was de “wil van God” dat Jezus zou sterven. Dat was zijn plan, dat is wat hij oplegt. Er was geen sprake van planwijziging, en Jezus boog en zei: “Hier is mijn verzoek, maar u doet wat het beste is om te doen.” Dat is de almachtige wil van God.

En mis niet het uiterst essentiële punt hier dat de menselijke zondes er onderdeel van zijn. Herodes, Pilatus, de soldaten, de Joodse leiders – zij allen zondigden ter vervulling van Gods wil dat zijn Zoon gekruisigd zou worden (Jesaja 53:10). Dus zorg dat het voor u glashelder is: God wil dat er dingen gebeuren die hij haat.

Hier een voorbeeld uit 1 Petrus. In 1 Petrus 3:17 schrijft Petrus: “Het is beter te lijden – indien God dat wil – omdat men goeddoet dan omdat men kwaad doet.” Met andere woorden, het is mogelijk dat het Gods wil is dat christenen lijden voor het doen van goede dingen. Hij heeft daarbij vervolging in gedachten. Maar vervolging van christenen die dat niet verdienen, is zonde. Dus nogmaals, God wil soms dat er gebeurtenissen waarin zondes zijn inbegrepen, plaatsvinden. “Het is beter te lijden – indien God dat wil – omdat men goeddoet.”

Paulus gaf een overweldigende samenvatting van deze waarheid in Efeziërs 1:11: “In Hem [Christus] heeft God, die alles naar zijn wil en besluit tot stand brengt, ons de bestemming toebedeeld, in overeenstemming met zijn voornemen.” De wil van God is gelijk aan Gods onafhankelijke heerschappij over alles wat gebeurt. En er staan veel andere passages in de Bijbel die ons leren dat Gods voorzienigheid over het universum zich uitstrekt tot in de kleinste details van de natuur en van menselijke beslissingen. Geen enkele mus valt dood neer buiten de Vader in de hemel om (Matteüs 10:29). “Men werpt het lot in een mantel, de HEER bepaalt hoe het valt” (Spreuken 16:33). “Een mens weegt zijn woorden, maar wat hij zegt, komt van de HEER” (Spreuken 16:1). “De gedachten van de koning zijn als waterstromen in de macht van de HEER, Hij leidt ze waarheen Hij maar wil” (Spreuken 21:1).

Dat is de eerste betekenis van de wil van God: het is Gods onafhankelijke controle over alle dingen. We zullen dit zijn “almachtige wil” of zijn “opgelegde wil” noemen. Het kan niet worden geschonden. Het zal hoe dan ook gebeuren. “Al de bewoners van de aarde worden als niets geacht. Hij doet naar Zijn wil met de legermacht in de hemel en de bewoners van de aarde. Er is niemand die Zijn hand kan wegslaan of tegen Hem kan zeggen: Wat doet U?” (Daniël 4:35)².

2. Gods bevolen wil

De andere betekenis voor “de wil van God” in de Bijbel is wat we zijn “bevolen wil” zouden kunnen noemen. Zijn wil is wat hij ons beveelt te doen. Dat is de wil van God die we kunnen weigeren of waarin we kunnen falen. We houden ons aan de opgelegde wil ongeacht of we er in geloven. We kunnen falen in de uitvoering van de bevolen wil. Zo zei Jezus bijvoorbeeld: “Niet iedereen die “Heer, Heer” tegen Mij zegt, zal het koninkrijk van de hemel binnengaan, alleen wie handelt naar de wil van mijn hemelse Vader” (Matteüs 7:21). Niet iedereen houdt zich aan de wil van zijn vader. Dat zegt hij ook: “Niet iedereen zal het koninkrijk van de hemel binnengaan.” Waarom? Want niet iedereen handelt naar de wil van God.

Paulus zegt in 1 Thessalonicenzen 4:3: “Het is de wil van God dat u een heilig leven leidt: dat u zich onthoudt van ontucht.” Hier hebben we een zeer specifiek geval van wat God ons beveelt te doen: heiligheid, heiliging, seksuele puurheid. Dat is zijn bevolen wil. Maar, oh, zo velen die niet gehoorzamen.

Dan zegt Paulus in 1 Thessalonicenzen 5:18: “Dank God onder alle omstandigheden, want dat is wat Hij van u, die één bent met Christus Jezus, verlangt.” Hier is weer een specifiek aspect van zijn bevolen wil: geef dank onder alle omstandigheden. Maar velen houden zich niet aan deze wil van God.

Nog een voorbeeld: “De wereld met haar begeerte gaat voorbij, maar wie Gods wil doet blijft tot in eeuwigheid” (1 Johannes 2:17). Niet iedereen blijft tot het einde. Sommigen wel. Anderen niet. Het verschil? Sommigen doen wat God wil. Anderen niet. De wil van God, in deze zin, gebeurt niet altijd.

Daarom trek ik op basis van deze en andere passages in de Bijbel, de conclusie dat er sprake is van twee manieren van Gods wil. Beide zijn waar, en beide zijn belangrijk om te begrijpen en in te geloven. De ene kunnen we Gods opgelegde wil noemen (of zijn almachtige wil) en de andere kunnen we Gods bevolen wil noemen. Zijn opgelegde wil zal gebeuren of we er in geloven of niet. Zijn bevolen wil kan geschonden worden en speelt dagelijks.

De kostbaarheid van deze waarheden

Laat me, voordat ik dit relateer aan Romeinen 12:2, toelichten hoe kostbaar deze twee waarheden zijn. Beide sluiten aan op een diepe behoefte die we allemaal hebben wanneer we zeer gekwetst zijn of groot verlies ervaren. Aan de ene kant hebben we de zekerheid nodig dat God alles onder controle heeft en daardoor in staat is om al mijn pijn en verlies in te zetten ten gunste van mij en van iedereen die van hem houdt. Aan de andere kant moeten we weten dat God met ons meeleeft en geen plezier beleeft aan zonde of pijn op zich. Deze twee behoeftes komen overeen met Gods opgelegde wil en Gods bevolen wil.

Als u bijvoorbeeld als kind ernstig bent misbruikt en iemand vraagt u: “Denkt u dat dit de wil van God was?” heeft u nu een mogelijkheid om er iets Bijbels zinvols van te maken en een antwoord te geven die niet in tegenspraak is met de Bijbel. U zou kunnen zeggen: “Nee, het was niet Gods wil want hij beveelt dat mensen elkaar niet misbruiken maar houden van elkaar. De dader schond dat bevel en maakte daarom zijn hart boos en diepbedroefd (Markus 3:5). Maar anderszins was het inderdaad Gods wil (zijn almachtige wil) want er zijn honderden manieren waarop hij het had kunnen tegenhouden. Maar om redenen die ik niet geheel begrijp, deed hij dat niet.”

En overeenkomstig de twee willen heb je in deze situatie twee dingen die je nodig hebt: het ene is een God die sterk en almachtig genoeg is om het in iets goed om te zetten, en het andere is een God die in staat is met u mee te leven. Aan de ene kant is Christus een almachtige Hoge Koning, en niets gebeurt er buiten zijn wil om (Matteüs 28:18). Aan de andere kant is Christus een genadige Hogepriester en voelt hij mee met onze zwakheden en pijn (Hebreeën 4:15). De heilige Geest overmant ons en onze zonden wanneer hij dat wil (Johannes 1:13; Romeinen 9:15-16), en staat zichzelf toe om uitgedooft, bedroefd en boos te worden wanneer hij dat wil (Efeziërs 4:30; 1 Thessalonicenzen 5:19). Zijn almachtige wil is onoverwinnelijk en zijn bevolen wil kan jammerlijk geschonden worden.

We hebben deze waarheden allebei nodig – deze beide begrippen van de wil van God – om niet alleen de Bijbel te duiden maar ook om aan God vast te houden wanneer we lijden.

Van welke wil is sprake in Romeinen 12:2?

Van welke wil is nu sprake in Romeinen 12:2: “Dat is de ware eredienst die van u wordt gevraagd. U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.” Het antwoord is ongetwijfeld dat Paulus verwijst naar Gods bevolen wil. Dat zeg ik om tenminste twee redenen. Een is dat God niet de bedoeling heeft dat we het gros van zijn almachtige wil in het voren kennen. “Wat verborgen is, behoort de HEER, onze God, toe; wat openbaar is, komt ons toe” (Deuteronomium 29:28). Mocht u toekomstige details van Gods opgelegde wil willen weten, heeft u geen vernieuwde gezindheid nodig maar een kristallen bol. Dat wordt niet transformatie en gehoorzaamheid genoemd; dat wordt voorspelling of waarzeggerij genoemd.

De andere reden dat ik zeg dat de wil van God in Romeinen 12:2 Gods bevolen wil is en niet zijn almachtige wil, is dat het zinsdeel “om zo te ontdekken” inhoudt dat we moeten beoordelen of iets de wil van God is en er dan gehoorzaam aan moeten voldoen. Maar in feite moeten we zonde niet accepteren en uitvoeren, zelfs niet als het deel is van Gods almachtige wil. Paulus’ bedoeling in Romeinen 12:2 is bijna een-op-een geciteerd in Hebreeën 5:14 waar staat: “Maar voor volwassenen is er vast voedsel; hun zintuigen zijn door ervaring geoefend en zij zijn in staat onderscheid te maken tussen goed en kwaad.” (Zie een andere parafrase in Filippenzen 1:9-11.) Dat is het doel van deze vers: niet proberen uit te vissen wat de geheime wil van God is, die hij van plan is uit te voeren, maar de onthulde wil van God ontdekken, die we behoren uit te voeren.

Drie fases om de onthulde wil van God te herkennen en uit te voeren

Drie fases om de onthulde wil van God, dat betreft zijn bevolen wil, te herkennen en uit te voerenl, en alle drie vereisen een vernieuwde gezindheid met het door de heilige Geest gegeven onderscheidingsvermogen waarover we de laatste keer spraken.

Fase een

Ten eerste, Gods bevolen wil is alleen in de Bijbel met definitieve, doorslaggevende autoriteit onthuld. En wij hebben de vernieuwde gezindheid nodig om te begrijpen en te accepteren wat God gebiedt in de Schrift. Zonder de vernieuwde gezindheid zullen we de Schriften vervormen ter vermijding van hun radicale geboden tot zelfverloochening, liefde, reinheid en unieke allerhoogste tevredenheid in Christus. Gods autoritaire, bevolen wil wordt uitsluitend in de Bijbel gevonden. Paulus zegt dat de Schriften geïnspireerd zijn en christenen opvoeden “tot een rechtschapen leven” (2 Timoteüs 3:16). Niet zomaar een leven. “Een rechtschapen leven.” Oh, wat een energie, tijd en toewijding zouden christenen moeten besteden aan het doordenken van het geschreven Woord van God.

Fase twee

De tweede fase van Gods bevolen wil is onze toepassing van de Bijbelse waarheid op nieuwe situaties die al dan niet expliciet in de Bijbel worden genoemd. De Bijbel vertelt je niet met wie je moet trouwen, welke auto je moet rijden, of je een huis moet bezitten, waarheen je op vakantie gaat, welk mobiel abonnement je moet nemen of welk merk sinaasappelsap je moet drinken. Of duizenden andere keuzes die je moet maken.

Wat nodig is, is dat we een vernieuwde gezindheid hebben, die zo gevormd en geleid is door de in de Bijbel onthulde wil van God, dat we alle relevante factoren zien en beoordelen met de gezindheid van Christus en ontdekken tot welke daden God ons oproept. Dat verschilt enorm met het constant proberen om Gods stem te horen, die zegt dat je dit en dat moet doen. Mensen die proberen hun levens te laten leiden door stemmen zijn niet in overeenstemming met Romeinen 12:2.

Er zit een wereld van verschil tussen aan de ene kant bidden voor en werken aan een nieuwe gezindheid die op kritische wijze Gods Woord toepast, en aan de andere kant de gewoonte om God te vragen naar een nieuwe openbaring van wat te doen. Voorspelling vereist geen transformatie. Gods doel is een vernieuwde gezindheid, een nieuwe manier van denken en oordelen, niet slechts nieuwe informatie. Zijn doel is dat we getransformeerd, geheiligd en bevrijd zijn door de waarheid van zijn geopenbaard Woord (Johannes 8:32; 17:17). Dus de tweede fase van Gods bevolen wil is de onderscheidende toepassing van de Schriften op nieuwe levenssituaties met behulp van een vernieuwde gezindheid.

Fase drie

Ten slotte, de derde fase van Gods bevolen wil is het leeuwendeel van het leven, waarin er geen bewuste bezinning is voordat we handelen. Ik waag het te zeggen dat u over een goede 95% van uw gedrag vooraf niet nadenkt. Dat wil zeggen dat het gros van uw gedachten, houdingen en acties spontaan plaats vindt. Het is slechts een overvloed van wat er van binnen zit. Jezus zei: “Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over. Een goed mens haalt uit zijn schatkamer met goede dingen het goede tevoorschijn, terwijl een slecht mens uit zijn schatkamer met slechte dingen het slechte tevoorschijn haalt. Ik zeg u van elk nutteloos woord dat mensen spreken, zullen ze op de dag van het oordeel rekenschap moeten afleggen” (Mattheüs 12:34-36).

Waarom benoem ik dit deel van Gods bevolen wil? Om één reden. Omdat God dingen gebiedt zoals: Wees niet kwaad. Wees niet hoogmoedig. Wees niet hebzuchtig. Wees niet bezorgd. Wees niet jaloers. Wees niet nijdig. En geen van deze acties is ingepland. Woede, hoogmoed, hebzucht, bezorgdheid, jaloersheid, nijd – die komen allemaal omhoog vanuit het hart zonder bewuste overweging of bedoeling. En daardoor zijn we schuldig. Ze overtreden het gebod van God.

Is het dan niet duidelijk dat er één grote taak in het christenleven is: Wees getransformeerd door de vernieuwing van uw gezindheid. We hebben nieuwe harten en nieuwe gezindheden nodig. Wanneer een boom goed is, dan zijn ook zijn vruchten goed (Mattheüs 12:33). Dat is de grote uitdaging. Dat is waartoe God u oproept. U kunt dat niet in uw eentje. U heeft Christus nodig, die stierf voor uw zonden. En u heeft de heilige Geest nodig om u te leiden naar de Christus-vererende waarheid en om in u te werken aan de waarheid aanvaardende bescheidenheid.

Geef uzelf hieraan over. Dompel uzelf onder in het geschreven Woord van God; verzadig uw geest hiermee. En bid dat de Geest van Christus u zo nieuw maakt dat de overvloed goed, aanvaardbaar en perfect zal zijn – de wil van God.

---

Noot van de vertaler

¹ Tenzij anders vermeld zijn Bijbelteksten geciteerd uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021 (NBV21)
² Nieuwe Statenvertaling (NSV)